Kur'an'ı Açıktan Okuyan İlk Sahabi: Abdullah Bin Mesud

Abdullah bin Mesud, İslam'a ilk girenlerin altıncısıdır. Müşrikler topluluğunda Kur’an’ı ilk aşikare okuyandır. O zaman Kâbe’nin yakınında büyük müşrik topluluğu içinde Rahman sûresini okumuş, müşrikler de ona işkence etmişlerdi..Kur’an için ilk eziyet gören insandır. Öyle ki Ebu Cehil onun bir kulağını kesmişti.

Bedir Savaşı sonrasında müşriklerin ölüleri içinde gezerken Ebu Cehil’e rastladı. Ebu Cehil henüz yaralıydı ve yaşıyordu. Abdullah’ı görünce “Biz mi galibiz yoksa siz mi galipsiniz?” diye sorunca Abdullah dedi ki: “Biz galibiz.” Ebu Cehil dedi ki: “Benim kafamı zaten keseceksin. O zaman yukarıdan değil aşağıdan kes ki Muhammed görünce bundan heybet alsın.” Ve Abdullah kafasını dediği yerden keserek Rasûlullah’a götürdü. Peygamberimiz: “Bu ne ya Abdullah? Niye böyle aşağıdan kestin?” dedi. Abdullah: “O böyle kesmemi istedi, Muhammed benden heybet alsın diye.” Bunun üzerine Allah Rasûlü dedi ki: “Benim Firavunum Musa’nın Firavunundan daha şedittir. Musa’nın Firavunu dehşeti ve korkuyu görünce ‘Ben Musa ve Harun’un Rabbi’ne iman ettim.’ diyordu. Ama benim Firavunum şiddet görünce ‘Muhammed benden heybet alsın.’ diyor.” Rasûlullah (sav) Abdullah’a dönerek, “Bu kesiş, senin kulağını kesişinin intikamıdır.” dedi.

Efendimiz ve Abdullah Bin Mesud

Abdullah bin Mesud (ra), Rasûlullah’ın pek çok işine de yardım ederdi. Daimi abdest suyunu, misvakını ve ayakkabısını hazırlardı. Kalktığı zaman ayakabısını giydirir, oturduğu zaman çıkarır, daima zırhının içine koyardı. Peygamber (sav)yürüdüğü zaman önünden yürürdü. Yıkandığı zaman O’nu örter, uyuduğu zaman O’nu uyandırırdı. Peygamber’in evine perdesiz açık olarak girerdi.Rasûlullah’ın evine onun ve annesinin çokça girip çıkmalarından dolayı, Ebu Musa El Eşari O’nu Ehl-i Beyt’ten sandı. Habeşistan’a hicret edenlerle birlikte hicret etti. Kendisi orada iken Rasûlullah’ın Medine-i Münevvere’ye hicret ettiğini duydu. Hemen Habeşistan’dan Medine’ye O da hicret etti. 

Medine’ye Rasûlullah’ın yanına geldiklerinde Rasûlullah (sav) namazda idi. Abdullah bin Mesud selam verdi ama selamını almadı. Abdullah’tan gelen bir hadis şöyledir: “Biz Habeşistan’dan dönmeden önce Rasûlullah (sav) namazda iken selam verdiğimizde selamımızı alıyordu. Ben Habeşistan’dan döndükten sonra namazda iken O’na selam verdim, selamımı almadı. Rasûlullah (sav) namazı bitirdikten sonra bana dedi ki: ‘Cenab-ı Allah istediği emrini var ediyor. Allah’ın şimdiki emri namaz içinde konuşmamaktır.’ Ondan sonra selamımı iade etti ve dedi ki: Namaz, Kur’an’ı okumak ve Allah’ı zikretmek içindir. Ya Abdullah! Namaz kılarken senin hâlinde böyle olsun.” Bu hadisi Ebu Davut rivayet etmiştir. Bu hadis Ebu Davut’un rivayetine göre böyledir. Müslim’in rivayeti ise şöyledir: “Biz Necaşi’nin yanından döndükten sonra O’na selam verdik. Rasûlullah (sav) selamımızı almadı. Rasûlullah (sav) dedi ki: Namaz içinde meşguliyet vardır. Onun için selamı almadım.”

Abdullah (ra) Bedir, Uhud ve diğer ne kadar gaza varsa Hz. Peygamberle beraber bunlara katılmıştır. Hiçbir savaştan geri kalmamıştır.

Abdullah Bin Mesud'un İlmi

Abdullah bin Mesud (ra) sahabeler içerisinde Allah’ın kitabını ve Rasûlullah’ın sünnetini en iyi şekilde muhafaza eden kişilerdendi. Rasûlullah (sav) onun hakkında şöyle buyurdu: “Ümmetim için Ümmü Abdullah’ın oğlunun rıza gösterdiği şeye ben de razıyım.” Hz. Huzeyfe’ye denildi ki: “Sözünde, fiilinde, gidişatında Rasûlullah’a en yakın olanı bize söyle ki biz onun yolundan gidelim.” Huzeyfe (ra) dedi ki: “Rasûlullah (sav) şöyle dedi: Söz, fiil, gidişatında ve hidayetinde en yakın olan Abdullah bin Mesud’dan başkasını bilmiyorum.”

Hz. Ömer, hilafeti döneminde Abdulah bin Mesud’u Kûfe’ye muallim (öğretmen) olarak gönderdiği zaman, Kûfe ehline bir mektup yazar ve şöyle der: “Ben sizler için kendi nefsimde Abdulah bin Mesud’u tercih ettim.” Aynı mektupta şöyle yazar: “Rasûlullah (sav) Nisa sûresi 41’inci ayeti dinlerken meal olarak ‘(Her ümmetten bir şahit getirdiğimiz, seni de onların üzerine şahit getirdiğimiz zaman) bu sana yeter. Çünkü her ümmetten bir şahit getirdik, seni de onların üzerine şahit ettik.’ Sen ya ibni Mesud! Kur’an’a şahitlik ettin.Ben de sana şahit oldum. Bu meziyet sana kafidir.”

Peygamber (sav) dedi ki: “Her kimin Kur’an okuması onun haramdan uzaklaşmasına vesile oluyorsa o kişi Abdullah’ın kıratıyla Kur’an-ı Kerim’i kıraat etsin.”

Abdullah Bin Mesud'un Vefatı

Irak’ta iken hacca gitmeyi arzuladı. Yolda Revze denilen bir yerleşim yerine geldiler. Ebu Zer vefat etmişti. Cenazesine katılıp onu defnetti. Daha sonra Medine’ye gitti ve Medine’de hastalandı. Hasta olduğu için Osman bin Affan onun ziyaretine geldi. Hz. Osman (ra) kendisine dedi ki: “Hastasın, nerenden şikayet ediyorsun?” Abdullah bin Mesud, “Ben günahlarımdan şikayet ediyorum.” dedi. Hz. Osman, “İştahın ne çekiyor?” diye sordu. O da, “Benim iştahım Allah’ın rahmetidir.” dedi.Hz. Osman (ra) dedi ki: “İstersen bir tabip göndereyim.” Abdullah O’na dedi ki: “Zaten beni hasta eden de tabiptir.” Hz. Osman, “İstersen madden sana yardımcı olayım.” dedi. Abdullah, “Ben bunu iki sene önce terk ettim, maddeye ihtiyacım hiç yoktur.” dedi. Hz. Osman, “O zaman yardımcı olayım ve bu yardım senden kızlarına kalsın.” dedi. Abdullah dedi ki: “Sen kızlarımın fakirliklerinden korkuyorsun. Ben onlara, her gece Vakıa sûresini okumalarını söyledim. Çünkü ben Rasûlullah’tan duydum: Kim her gece Vakıa sûresini okursa ebediyen fakir olmaz.” İbni Mesud orada (Medine’de) vefat etti. Bir rivayete göre cenaze namazını Zübeyir bin Avvam kıldırdı. Diğer rivayette ise Hz. Osman’ın kıldırdığı zikredilir. Hicri 32 senesinde Cennetü’l Baki mezarlığında defnedildi. Allah (cc) ondan razı olsun