1) Stresin tanımını bilmek ve anlamak

Stres kavramı, fizik biliminden psikolojiye uyarlanmıştır. Buna göre, herhangi bir madde zorlanma karşısında uyum göstermiyor ve sabit kalıyorsa stres ortaya çıkar ve madde aşınır. Stres hayatın bir parçasıdır ve onsuz hayat beklememek gerekmektedir. Sorun stresi kullanarak başarılı olabilmektedir. Stresi sorun yapmayınız. Strese çoğunlukla dış olaylar değil, sizin yorumlama biçiminiz ve olaylara direnciniz sebep olur. Bir mümin her zaman bir imtihan ile baş başa kalacağını bildiğinden stresin de Rahmani bir şey olduğunu hemen kavrar.

2) Zandan kaçının!

Hucurat 12'de emredildiği üzere zandan kaçının. Strese sebep olan şey çoğunlukla sizin zannınızdan kaynaklanan vesveseler, vehimlerdir.

3) Müslümana esas rahatlığın cennette olduğunu unutmayınız!

Unutmayalım ki bu dünyada rahatlık ve stressiz bir yaşam beklentisi dünyevileşme afetine yakalandığınızın bir alametidir. Bize esas rahatlık ve stressizlik cennet hayatındadır. Bunu ara sıra unutuyoruz, unutmayalım!

4) Allah asla zulmetmez ve yüklenemeyeceğinizden fazlasını yüklemez.

Ayetlerle sabit olan bu hususları asla unutmayınız. Yunus 44, Enfal 51, Ali İmran 182’de belirtildiği üzere Rabbimizin asla zulmetmeyeceği kesindir. Eğer bir sorun varsa Ali İmran 165’de belirtildiği gibi sizin yüzünüzdendir. Ya tedbir anlamışsınızdır ya da yanlış algılama vardır. Şimdiki durum için sabrediniz, sonraki için tedbir üretiniz ve algıları ıslah ediniz.

5) Dış olayları ikiye ayırınız ve mutlu olma yolunda önemli bir adım atmış olunuz.

Olaylar kontrol edilebilen ve edilemeyenler olmak üzere ikiye ayrılır. Kontrol edebildiklerimiz sorun olmaz çoğunlukla ama kontrol edemediklerimiz bizde stres meydana getirir. Bu düşünceden kurtulun ve Allah'a teslim olun. Sürekli kontrol ihtiyacı Allah'a güvensizlik alametidir ve doğru değildir.

6) Stresin en önemli kaynağı hikmeti dayanmayan ve akılcı olmayan tahlillerdir.

Bunlar aşağıdaki sorulara verdiğiniz cevaplarla yakından ilgilidir. Eğer bir tahlil yapmışsanız ve aşağıdaki soruların en az üçünü evet demiyorsanız tahliliniz arızalıdır demektir. a) Önem verdiğim başkaları tarafından paylaşılır mı? b) Problemi çözmeye faydası var mı? c) İnsan ilişkilerimi olumlu etkiler mi? d) Kısa ve uzun dönemli amaçlarıma katkısı var mı? e) İç huzurumu korumaya yardımcı olur mu?

7) Stresin zararları

İyi yönetilemeyen stresin bedensel, psikolojik, davranışsal ve sosyal birçok zararı vardır. Daha sağlıklı ve mutlu bir hayat istiyorsanız stresinizi mutlaka yönetmelisiniz ve onu başarılarınız için itici güç haline getirmelisiniz.

8) Olumlu gelişmeler de stres meydana getirebilir

Evlilik, iş yerinde yeni görev atamaları gibi olumlu gözüken ama hayatınızda önemli bir değişikliğe sebep olan olaylar da stres meydana getirebilir. Bu bile stresi olumlu algılamamız için bir delildir.

9) Stres hiç yoksa hayatınızda, bir yanlışlık var demektir.

Stressiz bir yaşam da sıkıcı ve monoton bir yaşama sebep olabilir. Bir miktar stres, sabrınızın sınanması, vücudunuzun dinç kalmasına yol açacağından tekamül açısından gereklidir. Uygun düzeydeki stres, gelişime yardımcı olur, alternatif yaratmak için gereken istek ve hareketi sağlar. Uygun dozda zorlanma, var etme ve keşfetme isteğinin zihni zorlamasını da içerir. Bu da sizi harekete geçirir ve ileri götürür. Başarılı insanları gözlemlersiniz böyle olduğunu siz de müşahede edebilirsiniz.

10) Namaz ve egzersiz ile stresinizi azaltabilirsiniz.

Rabbinizle baş başa kaldığınız ve hayatın koşturmacasından bir an sizi izole eden namazı eğer emredildiği gibi dosdoğru kılarsanız, stresinizi azaltmada Rahmani bir destek almış olursunuz. Buna yüzme, hafif koşu, bisiklet, yürüyüş veya aerobik fiziksel eylemleri de eklerseniz, stresinizde önemli oranda azalma olacaktır.

11) Beslenme de çok önemlidir.

Stres altındayken vücudunuz vitamin ve mineralleri normalden daha hızlı tüketir. Kısa süreli, yoğun stres yaşıyorsanız turunçgillerde bulunan C vitaminini almalısınız. Uzun stres durumlarında protein, kalsiyum ve potasyum yönünden zengin gıdalar almanız gerekir. Ama tatlı ve kurabiyelerdeki şeker ve nişastadan uzak durmanız gerekir. Kafein içeren çay ve kahve içeren sıvılar da gerginlik ve sıkıntınızı arttırır.

12) Stresi gidermede ilave yöntemler

a) Zamanınızı kontrol altına alabilmek için zaman yönetimi konusunda kendinizi geliştiriniz. Unutmayınız ki zaman geri kazanılamayan bir kaynaktır. İsraf edilen zaman da stres meydana getirebilmektedir.

b) Bir uzmana danışmak, gülmenizi sağlayacak etkinlikler (film izlemek, mizahi yayınları okumak vb.), rahatlatıcı müzikler dinlemek ve ailenizle içinde bulunduğunuz sıkıntılı durumu konuşmak, stresinizi onlarla paylaşmak bazen çok yararlı olabilir.

c) Stresi yönetmede en önemli faktörlerden biri düşüncelerinizi ve algılarınızı yönetmedir. Stresin artması ya da azalması hususunda iyimser düşünce ve algılamalar çok önemlidir.

d) Cennet yolcusu olan Müminler uzun vadede hep ümitli olduklarından iyimser bir tavır takınırlar ve bu da stresi yönetmede size avantajlar sağlar.

e) Hayatınızdaki öncelikleri gerçekçi ve doğru bir şekilde belirlemeniz de stresinizi azaltıcı etki yapar.

f) Aklınız gelecek hakkında tedbir üretmeniz için size verilen çok değerli bir emanettir. Aklınızı kullanarak tedebbür ediniz ve gelecek için yapabileceğiniz kadar tedbir üretiniz. Fazla aşırıya kaçmadan üreteceğini tedbirler sürprizler, ani değişiklikler durumunda işinizi çok yarayacaktır.

g) Tepkilerinizi kontrol altında tutmanız da stresi azaltmada önemli bir etkiye sahiptir. Kontrolsüz tepkiler yanlış sonuçlar üretebileceğinizden sizi daha fazla strese sokabilecektir. Nefsle cihatta olduğunuzu unutmayınız ve bu konuda uyanık olunuz.

h) Yalnız değilsiniz. Stresi arttıran en önemli tepkilerden biri de kendinizi yalnız ve kurban gibi görmektir. Unutmayınız ki Allah size şah damarınızdan daha yakındır ve size yardımcı olabilecek kullarını da etrafınızda hazır tutuyordur. Böyle durumlarda çevrenizden destek istemeye ihmal etmeyiniz.