Almanya’da sağ popülist AfD partisini kapatma tartışmaları sürerken Anayasa Mahkemesi bir başka aşırı sağcı partiye yönelik dikkat çeken bir karara imza attı.
Almanya’da sağ popülist Almanya için Alternatif (AfD) partisinin yasaklanması tartışmaları sürerken bir başka aşırı sağcı partiyle ilgili Anayasa Mahkemesinin (AYM) bugün açıkladığı karar gündem oldu.
AYM, aşırı sağcı “Die Heimat” partisine hazine desteğinin altı yıl boyunca kesilmesine, böylelikle siyasi partilerin yararlandığı vergi ve bağışlardaki ayrıcalıklardan mahrum bırakılmasına hükmetti. Mahkeme, eski adı Nasyonal Demokrat Parti (NPD) olan partinin özgürlükçü demokratik temel düzeni reddettiğine, anayasal düzeni zayıflatma ve yok etmeye yönelik bir yapılanma içinde olduğuna işaret etti.
Yasaklama girişimi iki kez başarısızlıkla sonuçlanan aşırı sağcı NPD, 2023 yılında adını Die Heimat (Vatan) olarak değiştirme kararı almıştı. NPD’yi yasaklama girişimi Anayasa Mahkemesince 2003’te usulden reddedilmiş, 2017’deki davada ise partinin “anayasa düşmanı özellikler göstermesine rağmen, demokratik temel düzene somut tehdit teşkil edebilecek siyasi öneme sahip olmadığına” hükmedilmişti.
AYM, Die Heimat ile ilgili bugün açıkladığı kararında ise, parti kapatma davasından farklı olarak hazine yardımının kesilmesi konusunda söz konusu partinin anayasa düşmanı hedeflere ulaşma potansiyeline sahip olup olmadığının önem taşımadığını belirtti, isim değişikliği sonrasında da partinin anayasaya düşman yaklaşımında bir değişiklik olmadığını kaydetti.
İlk kez bir partiye hazine yardımı kesiliyor
NPD’nin halefi Die Heimat’a devlet yardımlarının kesilmesi kararı, bir ilk olma özelliği taşıyor. NPD’ye yönelik ikinci yasaklama girişiminden de sonuç alınamaması üzerine 2017’de anayasa düşmanı siyasi partilere kamu finansmanının geçici olarak kesilmesini öngören Anayasa değişikliğine gidilmişti. Die Heimat partisine karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvuru, Federal Meclis, Eyalet Temsilcileri Meclisi ve dönemin Alman hükümeti tarafından 2019 yılında yapılmıştı.
Die Heimat partisiyle ilgili Anayasa Mahkemesi kararı, sağ popülist AfD ile ilgili yaşanan güncel tartışmalar nedeniyle merakla bekleniyordu. Son kamuoyu yoklamalarına göre ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) ardından ülkedeki ikinci büyük siyasi güç haline gelen AfD’nin kapatılması ya da hazine yardımlarından mahrum bırakılması gibi öneriler yoğun tartışmalara yol açtı.
İçişleri Bakanı: Elimizde artık bir araç daha var
Anayasa Mahkemesi kararı sonrasında açıklama yapan İçişleri Bakanı Nancy Faeser, kararı memnuniyetle karşıladığını belirterek “Bugünkü AYM kararı net bir sinyal vermektedir: Demokratik devletimiz anayasa düşmanlarını finanse etmez” diye konuştu. Gelecekteki olası davalar önünde anayasa hukuku kaynaklı engellerin yüksek olduğuna işaret eden Sosyal Demokrat Partili (SPD) Faeser, “Buna rağmen demokrasimizi korumak için artık elimizde bir araç daha var” dedi.
Yeşiller Eş Genel Başkanı Omid Nouripour da “Özgürlükçü demokratik temel düzenimize balta vuranlar, üstüne bir de devletten para alamaz. Bu her parti için geçerli” değerlendirmesinde bulundu. Nouripour, AfD ile ilgili tartışmalar konusunda ise, devlet yardımının kesilebilmesi için Anayasa Mahkemesinin öncelikle AfD’nin anayasa düşmanı bir parti olduğu hükmüne varması gerektiğine işaret etti.
Hür Demokrat Parti (FDP) Genel Başkanı Christian Lindner de AfD’ye devlet yardımlarının kesilmesi konusundaki tartışmalarda temkinli olunması çağrısı yaparak “AfD konusunda anayasa hukuku açısından tamı tamına gerekli ve mümkün olan şeylere bakılmalı. Demokratik merkezdeki partilerin hoşlarına gitmeyen bir rakibi, siyasi partiler yasasını kullanarak alt etmeye çalıştıkları izlenimi uyanmamalı” uyarısında bulundu.
AfD: Bize değil diğer partilere bakılmalı
Sağ popülist AfD’nin Genel Başkan Yardımcısı Stephan Brandner ise Anayasa Mahkemesi kararında kendi partisine yönelik bir girişime dayanak oluşturacak bir şey görmediğini belirtti. Brandner, “AfD yerine diğer partilerin mercek altına alınması gerek. Örneğin korona önlemleri yoluyla anayasayı ayaklar altına alan partiler…” şeklinde konuştu.
Sol Parti ise AfD’ye de devlet yardımlarının kesilmesi için Anayasa Mahkemesine başvurulması gerektiğini savundu. Sol Parti milletvekili Clara Bünger, AfD’nin hareket ve nüfuz imkanlarının belirgin bir şekilde azaltılabilmesi için Anayasa Mahkemesine başvurunun ciddi bir şekilde değerlendirilmesini istedi.
