Uygurlara yönelik soykırım konusu mahkemede görüşüldü. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde işlenen suçları ortaya çıkarmak adına 2020 yılında İngiltere’nin başkenti Londra’da kurulan Uygur Mahkemesi Çin’in soykırım yaptığı kararına vardıklarını açıkladı. Resmî olmayan halk mahkemesi adına konuşmayı, mahkeme heyeti başkanı Prof. Geoffrey Nice yaptı.
Soykırımın Önlemesi Günü’nde kararı açıklayan İnsan hakları avukatı Nice, Çin’in kasten ve sistematik bir şekilde Uygur ve diğer etnik azınlık nüfusları azaltma politikası uyguladığını söyledi. Nice Çin Başkanı Şi Jinping de dahil üst düzey bürokratların Sincan bölgesindeki Müslüman azınlığa karşı uygulanan suçlarda birincil sorumluluğu olduğunu ekledi.
Tanıklıklara ve uzman görüşlerine dayandığı aktarılan kararda, Çin’in Uygurlar üzerinde doğum kontrolü ve kısırlaştırma gibi önlemler uyguladığı belirtildi. Çin’in Uygurların doğum oranlarını düşürerek, onların ve diğer azınlıkların nüfusunu uzun vadede azalttığını söyleyen Nice, şöyle konuştu:
“Mahkeme, Başkan Şi Cinping, Chen Quanguo ve Çin Komünist Partisi’ndeki ve Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki diğer üst düzey yetkililerin Sincan’daki eylemlerden birincil derecede sorumlu olduğuna karar vermiştir. Yaşanmış olabilecek münferit suç eylemleri, tecavüz veya işkence, Çin Başkanı ve diğerlerinin detaylı bilgisi dahilinde olmayabilir.”
Bununla birlikte mahkeme, bunların Başkan Şi ve diğerlerinin teşvik ettiği siyasetin ve dilin doğrudan sonucu olduğuna ve dahası, Çin Halk Cumhuriyeti gibi katı hiyerarşinin olduğu bir ülkede bu politikaların en tepedekilerin örtülü veya açık yetkisi olmadan uygulanamayacağına hükmetti.
Karar, jüri heyetinin tanıklıkları gözden geçirip tartıştığı, aylar süren bir dizi duruşmanın ardından geldi.
Söz konusu mahkeme, 2020’de Avukat Nice’ın ve Uygur aktivistlerin çabaları sonucunda Britanya hükûmetinin yetkilendirmesinin dışında kurulmuştu. Bundan dolayı mahkemenin yaptırım veya infaz yetkisi bulunmuyor. Mahkemenin Uyghur Tribunal adlı internet sitesinde ise tamamen bağımsız hareket etme vurgusunda bulunuluyor. Mahkeme kararı da site üzerinden kamuoyuna duyuruldu.
UYGURLARA SOYKIRIMI ANLATAN ŞAHİTLER DİNLENDİ
Yasal olarak bağlayıcılığı bulunmayan mahkeme, uluslararası mahkemeler yoluyla Çin’den hesap sorulamaması nedeniyle oluşturulmuştu. Haziran ve eylül aylarında görülen duruşmalarda tanıklar ve uzmanlar dinlenirken, yüzlerce sayfadan oluşan deliller toplanmıştı. Çin ise mahkemeye temsilci göndermeyi reddetmişti. Mahkemede dinlenen şahitler, kamplarda tutuldukları dönemde toplu tecavüze uğradıklarını, zorla kısırlaştırıldıklarını ve işkence gördüklerini anlatmıştı.
Uygurlara soykırım birçok ülke tarafından kabul edilirken, Çin ise söz konusu mahkemeyi Çin karşıtı siyasi bir manipülasyon olarak değerlendiriyor.
BEKİR ALTAŞ: “UYGURLARA SOYKIRIM KARARIYLA BİRLİKTE SORUMLULUK DAHA DA ARTTI.”
İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) Genel Sekreteri Bekir Altaş da söz konusu mahkeme kararına dair bir paylaşım yaptı. Altaş şunları ifade etti: “Uygur Halk Mahkemesi, Çin’in Müslüman Uygurlara yönelik sistematik yok etme politikası uyguladığını karara bağladı. Şimdi Çin’in aileleri ayırma, toplu gözaltı, kısırlaştırma veya cinsel şiddet eylemleriyle kadim bir halka karşı insanlık suçu işlediği bir kez daha netleşti. Birleşmiş Milletlere üye her bir ülkenin bu halkın dinî ve kültürel kimliğiyle var olması adına sorumluluğu büyük. Bu kararla birlikte sorumluluk daha da arttı. Duamız bu zulme karşı uluslararası dayanışmanın güçlenmesidir.”
