ABD Başkanı Joe Biden ve eski başkan Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki ilk tartışmalarını gerçekleştirdi.
Perşembe akşamı yerel saatle 21.00’de (TSİ 04.00) başlayan, Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra ilk kez, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir araya geldi.
Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca zaman zaman düşüncelerini toparlayamaması ve bazı noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda kaygıya yol açtı.
Tartışmanın hemen ardından CNN’e konuşan Biden’ın eski iletişim direktörü Kate Bedingfield, “Bu Joe Biden için iyi bir münazara değildi” dedi.
2008’de eski ABD Başkanı Barack Obama’nın kampanyasını yöneten David Plouffe, ise tartışmadan sonra MSNBC kanalına konuşarak, Trump ile Biden arasında 30 yaş fark var gibi göründüğünü söyledi.
Tartışmanın ilerleyen dakikalarında daha iyi bir performans sergilediği düşünülen Biden’ın ekibi, ABD Başkanı’nın sesinin kısık olmasının hastalıktan kaynaklandığını öne sürdü.
Tartışmanın ardından CNN’e konuşan Başkan Yardımcısı Kamala Harris Biden’a yönelik eleştirilere “Evet, yavaş bir başlangıç ama güçlü bir bitiş oldu” şeklinde cevap verdi.
Trump’ın ise 2020’deki tartışmalar sırasında sergilediği kavgacı tavırdan kaçındığı ve tartışmada büyük ölçüde Biden’ın siciline yönelik saldırılara odaklandığı yorumları yapıldı. Ancak eski başkanın defalarca gerçeklerle desteklenmeyen iddiaların yanı sıra zaman zaman tamamen yanlış bilgiler verdiğine dikkat çekildi.
Hangi konular konuşuldu?
Tartışma sırasında Trump, Biden’ı ABD’nin gücünü azaltmakla suçladı, “Üçüncü dünya ülkesi gibi olduk, bize saygı duymuyorlar” dedi. Biden’ın göçmen ve ekonomi politikalarını eleştirdi.
Biden, Trump’ın pek çok sözünü yalandı. “Hayatımda bu kadar fazla saçmalık duymamıştım” dedi.
Tartışmanın can alıcı noktalarından biri, Trump’ın daha önce de ifade ettiği gibi Ukrayna savaşını başkan olduğu anda bitireceğini söylemesiydi.
Putin’in savaşı bitirme koşullarının kendisi için kabul edilebilir olup olmadığı sorulduğunda, “Hayır, bu savaş hiç olmamalıydı” diyerek cevapladı. Trump, kendisinin yönetimi altında savaşın hiç başlamamış olacağını iddia etti. Biden yönetiminin Ukrayna’ya yardımını eleştirdi.
Trump Gazze’yle ilgili soruya ise, “İsrail işi bitirmeli” şeklinde cevap verdi.
Biden, Putin’in “savaş suçlusu” olduğunu söyledi, Ukrayna’ya yardım politikasını savundu. İsrail’e güçlü desteğini yineledi ve Hamas’ın ortadan kaldırılması gerektiğini söyledi.
Tartışmanın kazananı kim?
Tartışmanın ardından konuşan CNN baş muhabiri John King, “bu sönük performansın ardından Biden’ın partisinin onun çekilmesiyle ilgili tartışmaya başladığını” ifade etti.
CNN’in siyasi yorumcusu David Axelrod ise, Biden’ın Trump’ı esas itibarıyla yendiğini ancak “Biden’ın devam edip etmeyeceği konusunda tartışmalar olacağını” söyledi.
BBC Kuzey Amerika muhabiri Anthony Zurcher ise tartışma öncesi ABD’lilerin Başkan Biden’ın yaşı ve göreve uygunluğuyla ilgili endişeleri olduğunu ve bu tartışmanın endişeleri ortadan kaldırmadığını yazdı. Biden’ın konuşmalarının “net olmadığını” ekledi.
Eski Demokrat kongre üyesi Stephanie Murphy, BBC’ye tartışmanın Biden’ın yaşlılığını öne çıkardığını söyledi. Kendisini anlamanın zor olduğunu ifade etti. Öte yandan Donald Trump’ın “tam olarak doğru olmayan” yorumlarda bulunduğunu ve söylediklerinin kontrol edilmesini gerektirdiğini ekledi.
Eski bir Cumhuriyetçi kongre üyesi olan Rodney Davis ise, BBC’ye tartışmanın “Başkan Trump için açık bir zafer” olduğunu söyledi.
Henüz resmi olarak aday değiller
Daha önce ABD’de mevcut bir başkan eski bir başkanla tartışma yapmamıştı.
Atlanta’nın bulunduğu Georgia eyaleti, 2020 seçimlerinde Biden’ın 13 binden az oyla kazandığı, oyların başa baş ilerlediği bir eyalet.
90 dakikalık tartışmada, stüdyoda hiçbir seyirci bulunmadı. Söz kesilmesini engellemek için sadece söz alan kişinin mikrofonu açık bırakıldı. Tartışma sonrası yorum yapan farklı görüşlerden siyasiler, bu durumun Trump’ın lehine olduğunu, daha orantılı konuştuğunu ifade etti.
Başkanların yanında önceden hazırlanmış notlar olması yasak ancak kalem ve kağıtları vardı.
Bu tartışma, seçimler Kasım ayında yapılacağı için erken görülüyor. ABD tarihinde daha önce bu kadar erken yapılan bir başkanlık tartışması hiç olmamıştı.
Henüz her iki aday da kendi partisinin resmi adayı değil.
Cumhuriyetçiler, resmi adayı 15 Temmuz’da başlayan parti kongresinde duyuracak.
Joe Biden’ın adaylığı ise Ağustos ayında parti kongresinde resmiyete dökülecek.
Ancak bu tartışmanın seçim kampanyalarının nasıl geçeceği ve adaylar hakkında daha net bilgi vermesi bekleniyor.
81 yaşındaki Biden, Amerika demokrasisini ve ülkenin dünyadaki konumunu koruyacağını ve iklim kriterlerini karşılayacağını söylüyor.
Joe Biden, kendisi görevdeyken çocuğu hüküm giyen ilk ABD başkanı oldu. Oğlu Hunter Biden, 2018’de silah satın alırken uyuşturucu kullanmış olmasıyla ilgili yalan söylemekten suçlu bulunmuştu.
78 yaşındaki Trump’ın ise yasa dışı göçü durdurmak, genel vergi indirimi, tüm ABD ithalatına yüzde 10 gümrük vergisi gibi vaatleri var.
Trump, geçtiğimiz aylarda belgelerde sahtecilik yapmaktan suçlu bulundu. Böylece bir suçtan hüküm giymiş ilk eski veya görevdeki başkan oldu.
Diğer ülkeler ne düşünüyor?
ABD seçimleri dünya çapında yakından izleniyor. Çünkü seçim sonuşları dış politikayı büyük ölçüde değiştirecek gibi görünüyor.
Ukrayna’nın işgalinden bu yana ABD ile ilişkileri sertleşen Rusya, Beyaz Saray yarışını kim kazanırsa kazansın, seçim sonrası siyasi istikrarsızlık ve kutuplaşma işaretlerini yakından takip edecek ve bundan faydalanmanın yollarını arayacak.
Ancak Ukrayna için durum daha riskli. Joe Biden Kiev’e yardım gönderilmesinin güçlü bir destekçisi olurken, Donald Trump yardımın kesilmesi ve savaşın tamamen sona erdirilmesinden söz etti.
İsrail-Gazze savaşı devam ederken, çoğu kişi Biden’ın savaş sırasındaki politikalarını onaylamadığından İsrailli Yahudiler Trump’ı Biden’a tercih ediyor gibi görünüyor. Filistinliler yaşadıkları acının görmezden geldiğini düşünüyor ancak tüm ABD yardımını kesme sözü veren Trump’ın kazanması, onları daha da kötü duruma getirebilir.
Çin söz konusu olduğunda her iki aday da Pekin’e karşı sert davranma sözü verdi. Ancak kimin kazanacağına göre farklı hesaplamalar görülebilir.
Öngörülemez bir Trump başkanlığı, ABD’nin bölgedeki müttefiklerini zayıflatabilir ve bölebilir. Aynı zamanda başka bir ticari savaş da yaratabilir. Pekin de Joe Biden’a pek sıcak bakmıyor; bölgede kurduğu ittifakların yeni bir Soğuk Savaş yaratma potansiyeli olmasından korkuyor.
