İsrail basını, Mavi Marmara krizinin bitmesi için Ankara-Tel Aviv hattında yapılan görüşmelerde en tartışmalı konu olan Hamas'ın pozisyonunda anlaşıldığını iddia etti.
'Türkiye ve İsrail Hamas konusunda anlaştı'
Türkiye ile İsrail arasında 2010 yılından beri devam eden Mavi Marmara krizinde görüşmelerde sona yaklaşıldı. İtalya'nın başkenti Roma'da Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu liderliğindeki Türk heyeti ile İsrail Başbakanı Netanyahu'nun temsilcisi Joseph Ciechanover'ın liderliğindeki heyetler bir araya geldi. İsrailli gazete Haaretz, iki ülkenin anlaşmaya vardığı konuların ayrıntılarını paylaştı.
Anlaşmada neler var?
Türkiye Hamas'ın İsrail'e karşı herhangi bir askeri saldırı düzenlemesine olanak sağlamayacak. Buna karşılık diplomatik amaçlarla Hamas'ın Türkiye'de ofisi kalabilecek.
Mavi Marmara'da ölen ve yaralananların ailelerine tazminat amacıyla İsrail bir insani yardım kuruluşuna 20 milyon dolar ödeyecek. Bazı çevreler yardım kurumunun bir Yahudi vakfı olacağını öngörüyor.
Mavi Marmara katliamını gerçekleştiren İsrailli askerler ve yetkililer hiçbir şekilde yargılanmasın diye Türkiye parlamentosundan bir yasa geçecek.
Gazze ablukası kalkmayacak. Ama İsrail, Türkiye'ye Gazze'de hastane, elektrik santrali ve su arıtma tesisi yapma izni verecek. Bu projelerin tüm malzemeleri İsrail'in Aşdod Limanı'ndan geçecek.
İlişkilerin normalleşmesi adına büyükelçiler Ankara ve Tel Aviv'e geri gönderilecek.
Türkiye neler istemişti?
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu çarşamba günü yaptığı açıklamalarda İsraille anlaşma sağlanabilmesi için “Gazze üzerindeki ambargoların kaldırılması gerekiyor” demişti.
Çavuşoğlu'nun aynı açıklamalarında “İsrail ile ilişkilerimizin normalleşmesi için Hamas diye bir şart yoktur, olamaz da” ifadeleri yer almıştı.
İHH İnsani Yardım Vakfı 14 Mayıs 2013'te Mavi Marmara baskınının yapan askerlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne başvurmuştu. İHH Avukatı Uğur Yıldırım, "Ne kadar uzun sürerse sürsün İsrailliler ceza alacaklar” demişti.
6 yıl önce Mavi Marmara konvoyu insani yardımları İsrail'in Aşdod Limanı yerine Gazze'nin limanına bırakmak istediği için saldırıya uğramıştı.
Türkiye İsrail'den özür dilemesini istemişti. 2013 yılında İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu dönemin Başbakanı Erdoğan'dan telefonla özür dilemişti. Hamas konusunu Mossad başkanı halletti
Haaretz'in haberine göre İsrail İstihbaratı MOSSAD'ın Başkanı Yossi Cohen, yaklaşık 10 gün önce Türkiye'ye yaptığı gizli bir ziyarette MİT Müsteşarı Hakan Fidan'la görüştü. Bu toplantıda taraflar Hamas'ın durumu ile ilgili anlaşmaya vardı.
Halid Meşal Ankara'yı ziyaret etti
Roma'daki görüşme öncesinde Hamas lideri Halid Meşal, Türkiye’de temaslarda bulundu. Hamas’tan yapılan açıklamada, “Türkiye’nin işgal rejimiyle ilişkilerinin düzelmesi için yürütülen müzakerelerden Filistin halkının beklentilerini ve özellikle Gazze Şeridi’ne uygulanan ablukanın kaldırılması isteğini Türkiye’deki yetkililere ilettikleri” belirtildi. Haaretz'in haberine göre İsrailli yetkililer, bu görüşmede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım'ın Meşal'i “Türkiye'nin İsrail anlaşmasında Hamas'ı harcamadığına ikna ettiğine” inanıyor.
Anlaşma ablukayı kalıcı hale getirir
Mavi Marmara gemisi ile Gazze’ye ablukayı 6 yıl önce delme girişiminde bulunan İHH vakfı, 10 Türk aktivistin katledildiği olayın ardından İsrail ile Türkiye ilişkilerini normalleştirme amacıyla dün sonuçlandırılması beklenen anlaşmaya tepki gösterdi. Gazze’ye gönderilecek malzemelerin İsrail’in Aşdod Limanı'na indirilmesi üzerinde anlaşamya varılması durumunda bunun ablukanın yumuşamasını değil, aksine resmi olarak tanınmasını sağlayacağına dikkat çeken İHH, “Türkiye bu riske girmemelidir” çağrısını yaptı.
Kabul etmiyoruz
Mavi Marmara'da hayatını kaybeden İbrahim Bilgen'in oğlu İsmail Bilgen, “Şu anki duruma bakıldığında Türkiye'nin İsrail ile yapmış olduğu anlaşma ambargoyu hukuki zemine taşır nitelikte. Bizler şehit aileleri olarak mazlumların aleyhine olan bu anlaşmaya kesinlikle 'hayır' diyoruz” şeklinde konuştu.
Verilen sözler tutulmadı
Mavi Marmara gemisinde İsrail askerlerinin operasyonu sonucu hayatını kaybedenlerin yakınları anlaşmaya tepki gösterdi. Saldırıda eşi Çetin Topçu'yu kaybeden ve aynı zamanda yolculardan da biri olan Çiğdem Topçu, “Biz, bize yapılanları unutmadık. Unutanlar utansın! Başta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere devlet yetkilileri tarafından bizlere birtakım sözler verildi. 'Kanı akanlar sizsiniz, o yüzden söz hakkı da yine sizlere ait' denildi. Ancak hiçbir şekilde fikrimiz sorulmadı. Bizlere söz verip tutmayanları Allah'a havale ediyoruz” diyerek hükümeti eleştirdi.
