Bosna Hersek’te 2 Ekim’de yapılan devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin üzerinden 84 gün geçmesine rağmen ülkede devlet düzeyinde hükümet hala kurulamadı.
Bosna Hersek’te 1992-1995’teki savaşı sonra erdiren Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapı nedeniyle hemen her seçimin ardından olduğu gibi bu seçimden sonra da hükümet kurma girişimlerinde başarı elde edilemedi.
Dayton Barış Antlaşması, Bosna Hersek’e, Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) ve Sırp Cumhuriyeti (RS) olmak üzere iki entite, FBIH içinde de 10 kanton getirdi. Hem entiteler hem de kantonlar kendi parlamento ve hükümetine sahipken, ülkede, devlet düzeyinde bir de Bakanlar Konseyi bulunuyor.
2 Ekim’deki seçimlerin resmi sonuçlarının aylar sonra açıklanmasının ardından, kanton, entite ve devlet düzeyindeki parlamentolarda sandalye sahibi olan siyasi partiler, siyasi görüşleri farklı olmasına rağmen, parlamentolarda çoğunluk elde etmek ve hükümeti kurmak için koalisyon görüşmelerini sürdürüyor.
SDA’sız hükümet kurma girişimleri devam ediyor
Bosna Hersek’te genel seçimin ardından devlet seviyesinde hükümet kurma sürecinde, Hırvat Demokratik Birliği (HDZ), Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliği (SNSD) ve Saraybosna merkezli muhalefet partilerinin oluşturduğu “Sekizli” ittifak arasında 16 Aralık’ta koalisyon anlaşması imzalanmasına rağmen henüz yeni bir adım atılmadı.
Bağımsız Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı merhum Aliya İzetbegovic tarafından kurulan Demokratik Eylem Partisi (SDA), seçimde hem birçok kantonda hem FBIH entitesinde hem de devlet düzeyinde en çok oy alan Boşnak partisi oldu. Ancak “Sekizli” ittifak, SDA’sız hükümet kurma yolunda ilerliyor.
RS hükümeti 21 Aralık’ta kuruldu
Bosna Hersek’te hükümet kurma işlemi, neredeyse tüm dönemlerde olduğu gibi önce RS entitesinde hayata geçti. Bu entitede hükümet 21 Aralık’ta kuruldu.
Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliğinin (SNSD) lideri Milorad Dodik, RS Başkanı seçildi; hükümeti kurmakla görevlendirdiği Radovan Viskovic’in önerdiği isimler 21 Aralık’taki RS Halk Meclisi oturumunda oylamaya sunuldu. Önerilen isimler 51 milletvekilinden “evet” oyu alırken, 23 milletvekili “hayır” oyu kullandı.
FBIH’de henüz hükümet kurulamazken, FBIH içindeki 10 kantonun sadece ikisinde yeni hükümet göreve başladı.
Hırvat siyasetçi Kristo’ya hükümeti kurma görevi
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi üyeleri, hükümet kurma sürecinin daha da uzamaması için 22 Aralık’taki oturumda, Hırvat siyasetçi Borjana Kristo’ya hükümet kurma görevi verdi.
Seçimlerde ülkedeki en yüksek mevki olan Devlet Başkanlığının Hırvat üyeliği yarışında mevcut Hırvat üye Zeljko Komsic ile yarışan Kristo’ya hükümet kurma görevinin verilmesi, akıllara “Komsic’e karşı birleşme” ihtimallerini getiriyor.
Konsey üyelerinden Denis Becivoric ve Zeljka Cvijanovic, Kristo’ya “evet” derken, seçimde Kristo’ya karşı zafer elde eden Hırvat üye Komsic, Kristo’ya hükümet kurma görevinin verilmesine karşı çıktı.
Söz konusu kararla ilgili nihai sonuca Bosna Hersek Temsilciler Meclisindeki oylamadan sonra varılacak. Bu arada ülkede Bakanlar Konseyi görüşmeleri de bir taraftan devam ediyor.
Bosna Hersek’te hükümet kurma işlemi 2010’da 16 ay sürdü
Bosna Hersek’teki karmaşık siyasi yapı, her 4 yılda bir yapılan parlamento seçimlerinin ardından hükümetlerin kurulmasına “büyük engeller” kuruyor.
Ülkede, 2010’da yapılan seçimlerde devlet düzeyindeki hükümet 16 ayın ardından kurulurken, bu süreç 2014’te 5,5 ay, 2018’deki seçimlerde ise 14 ay sürmüş, hükümet ancak 2019’da kurulmuştu.
Koalisyonun hem hükümet kurma hem de kamuya ait firmaların yönetimini tartıştığı görüşmelerin, ekonomiyi ve ülkenin huzurunu da olumsuz yönde etkilediği ifade ediliyor.
Bu arada, 2 Ekim’deki seçimlerde ülkenin en yetkili makamı olan Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyeliğine 11 siyasi partiden oluşan muhalefet blokunun desteğini alan Sosyal Demokrat Partinin (SDP) adayı Denis Becirovic, Hırvat üyeliğine Demokratik Cephe (DF) ve Halk Birliği (GS) koalisyonunun adayı Zeljko Komsic ve Sırp üyeliğine Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliğinin adayı (SNSD) Zeljka Cvijanovic seçilmişti.
