Deprem felaketi sonrasında olağanüstü hal ilan edilen kentlerdeki yerleşme ve yapılaşmalara ilişkin 24 Şubat tarihli Cumhurbaşkanlığı kararnamesine Mimarlar Odası tepki gösterdi. Mimarlar Odası, kararname ile ormanların ve meraların yapılaşmaya açıldığına, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile TOKİ’ye sınırsız inşaat yetkisi verildiğine dikkat çekti.
24 Şubat 2023 Cuma günü ‘6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla olağanüstü hal ilan edilen illerde yerleşme ve yapılaşma hususunda bazı tedbirlerin alınması’ amacıyla ‘126 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ yayımlanarak yürürlüğe girdi.
TMMOB Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu, kararnameye orman alanları ve meraların yapılaşmaya açtığı gerekçesiyle karşı çıktı. Odadan yapılan açıklamada kararname ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na afetten etkilenenlerin geçici veya kesin iskân alanlarını resen belirleme yetkisi verildiği aktarılarak bu yetkiye Mera Kanunu kapsamındaki meralar ile Orman Kanunu kapsamındaki orman alanlarının da dahil edildiği belirtildi. Bakanlığın bu yetki ile belirlenecek alanları orman sınırları dışına çıkararak yapılaşmaya açabileceğine dikkat çekildi.
İTİRAZ EDİLEMEYECEK
Açıklamada “Planlama bütünlüğü yok sayılmakta; bilimsel şehircilik ilkelerine ve imar mevzuatına aykırı parçacıl ve parsel ölçekli uygulamaların önü açılmaktadır. Kararnameye göre bakanlıkça kesin iskân alanı olarak belirlenecek mevcut kentsel alanlarda ve köylerde, planlama ve imar uygulamaları onay süreçleri beklenmeksizin yalnızca jeolojik etüt raporu ve zemin etüt raporu doğrultusunda yine bakanlıkça onaylanacak vaziyet planına ve düzenlenecek yapı ruhsatına göre uygulama yapılacaktır. Bu uygulamalar imar mevzuatında yer alan duyuru, ilan ve itiraz süreçlerinden muaf tutulacak; mülkiyet ve imar hakları başka alanlara aktarılabilecektir” uyarısı yapıldı.
BAKANLIK VE TOKİ’YE SINIRSIZ İNŞAAT YETKİSİ
Açıklamada şunlar kaydedildi:
* “İlgili kanunlar kapsamında düzenlenen izin, sözleşme, ruhsat ve tahsisler iptal edilerek koruma alanları ve yerleşime uygun olmayan alanlar yapılaşmaya açılmaktadır. Kamuya ait taşınmazlar devredilirken, özel mülkler kamulaştırılacaktır. Depremden etkilenen illerde geçici ve kesin iskân alanlarında kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar ile özel mülkiyete tabi bütün taşınmazlar için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ilgisine göre devir veya acele kamulaştırma kararı alınabilecektir. Bakanlık ve TOKİ’ye sınırsız inşaat yetkisi verilmektedir.
* Kararname kapsamındaki alanlarında inşaat ve yapım işleri için gerekli imar işlemleri tamamlanmaksızın ihaleye çıkılmasının önü açılmaktadır. Deprem bölgesindeki yıkıntı ve enkazların, Valiliklerce belirlenen döküm sahalarına gerekli belgelendirme ve izinler yerine getirilmeksizin dökülmesinin önü açılmaktadır. Büyük yıkımlara ve önlenemez kayıplara sebep olan rant odaklı planlama, kentleşme ve yapılaşma politikaları yaşananlardan ders alınarak terk edilmelidir.”
