Yapılan araştırmalarla D vitaminin bazı sistemik hastalıklar ve kanser türlerinde de yararlı etkileri olduğu belirtiliyor.
Acıbadem Bursa Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Nadir Şener, D vitaminin başlıca kaynağının güneş ışınları olduğunu dile getirerek, güneşlenme ile günlük gereksinimin yüzde 80'inin karşılanabileceğini ifade etti. Prof. Dr. Şener, D vitamini ile ilgili merak edilen soruları şu şekilde yanıtladı.
D vitaminin yararları nelerdir? D vitamini, kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenliyor, kalsiyumla birlikte kemik ve dişleri güçlendiriyor. Hücrelerin büyümesinde ve kas ile sinir sistemlerinin düzenli işlevinde önemli rol oynuyor. Ayrıca kan basıncının düzenlenmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlenmesinde de önemli görevleri var. Son yıllardaki araştırmalar, D vitamininin kalın bağırsak, kemik, deri, kolon ve meme kanserinde de koruyucu etkisi olduğunu ortaya çıkartıyor.
D vitamini için ne zaman ve nasıl güneşlenilmeli?
D vitaminin yüzde 80'inin güneş ışınları ile açığa çıkıyor. Özellikle Mart-Ekim ayları D vitamini açısından en etkin dönem. Bu aylarda koruma kremi kullanmadan her gün 10–15 dakika güneşlenmek gerekiyor. Mart-Ekim arası, özellikle güneş ışınlarını dik geldiği 11.00–15.00 arasındaki saatler D vitaminin dönüşümü için en etkili dönem. Ancak bu saatler cilt kanseri için de en riskli saatler. Bu nedenle sadece 10-15 dakikalığına, koruma kremi kullanmadan, diz ve dirseklerden aşağısını güneşlendirmek yeterli.
Ayrıca esmer kişilerde D vitamini sentezinin sarışınlara göre daha yavaş olduğunu ve esmerlerin cilt özelliklerinden ötürü sarışınlardan 3–6 kat daha fazla güneşte kalmaları gerektiğini belirtiyor.
D vitamin eksikliğinde ne gibi sorunlarla karşılaşılır?
D vitamini eksikliği kemik ve kas güçsüzlüğüne sebep oluyor. Ayrıca halsizlik ve terlemeye de sık rastlanıyor. Kemik erimesi hızlanıyor. D vitamini eksikliği fazla olduğunda 2 önemli klinik tablo karşımıza çıkar:
- Raşitizm: Çocuklarda D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık. Çarpık bacaklar, kemik veya eklem yerlerinde deformasyonlar, diş gelişiminde gerilik, kaslarda zayıflık, yorgunluk, bitkinlik görülür.
- Osteomalazi: Yetişkinlerde D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık. Kaburga kemiklerinde, omurganın alt kısmında, leğen kemiğinde, bacaklarda ağrı, kas zayıflığı ve spazmları, çabuk kırılan kemikler şeklinde klinik belirti veriyor.
Kimlere D Vitamini takviyesi verilmeli?
D vitamini eksikliği sık olan ve ihtiyacı artan aşağıdaki kişilere ve gruplara vitamin takviyesi yapılmalıdır:
- 0-24 aya arası çocuklar
-Adolesan yaş grubu
-Doğurganlık çağındaki kadınlar
-Gebe ve emzikli kadınlar
-Postmenapozal dönemdeki kadınlar
- 50 yaş üstündekiler
-Güneş görmeyenler (ofis çalışanları ve kapalı giyinenler)
-Bağırsaklardan yağ emilimi bozuk hastalar
-Karaciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği olanlarla mide ameliyatı geçirenler,
-Osteoporozlu hastalar
-Obezite sorunu olanlar
-Antiepileptik, glukokortikoid ve antifungal (mantar ilacı) ilaç kullanan hastalarda
D vitamini hassas testlerle kolaylıkla ölçülebiliyor. Bu nedenle eksikliği düşünüldüğünde veya risk grubu olanlarda yılda bir kez D vitamini ölçtürülmesi tavsiye ediliyor ve doktora başvurulması öneriliyor.
