İslam davetçilerinin örnek kadın öncülerinden, babası Ezher âlimlerinden olan Zeynep el-Gazali el-Cubeyli, 2 Haziran 1917’de Kahire yakınlarındaki Meyyit Yaiş köyünde dünyaya gelir. 10 yaşına kadar eğitimini babasından alan Gazali, babasının vefatından sonra eğitim hayatına okulda devam eder. Lise yıllarının hemen ardından, seküler dünya görüşüne sahip olan, Müslüman kadının örtünmesine karşı çıkan ve her haliyle Batılı kadınlar gibi olunması gerektiğini savunan Hüda Şaravi’nin başkanlığını yaptığı Kadınlar Birliği’nin en genç üyesi olarak sosyal çalışma alanında yerini alır. Baştan beri fikir birliği içinde olmadığı Şaravi ile ayrılıkları bir süre sonra derinleşmeye başlayan Gazali, Şaravi ve Kadınlar Birliği ile yollarını ayırır. Gazali, 1936 yılında Müslüman Kadınlar Birliği’ni kurar. Ayrıca Müslüman Kadınlar Birliği olarak bir de dergi yayımlar. Bu birlik, gerçekleştirdiği eylemler ve mitinglerle Abdünnasır yönetimini rahatsız eder. Abdünnasır birliğin faaliyetlerine devam edebilmesi için Gazali’den Sosyalist Birlik’e resmî üyeliğini ister. Gazali’nin cevabı ise çok serttir: “Abdülkadir Udeh ve arkadaşlarını idam eden tağut Addünnasır yönetimini kabul edip Allah’ın huzurunda rezil olacaksam imzalamadan ellerim kurusun!”
Bu gelişmelerin akabinde Müslüman Kadınlar Birliği ve yayın organı kapatılır. Bunun üzerine birlik, olağanüstü genel kurul kararıyla bu kapatma kararını tanımadığını basın açıklaması ile duyurur. Özetle, “Derneğin, Allah’ın davetini yaymak ve Müslümanların her alanda kendilerine gelmelerini ve İslam’ın gereğini yerine getirmelerini hatırlatmak amacıyla kurulduğunu, Allah için çalışmalarını sürdüreceklerini, hiçbir yöneticinin Müslümanlara tahakkümünü tanımayacaklarını, Abdünnasır veya Sosyal İşler Bakanlığı’nın üstlerinde hiçbir otoritesi olamayacağını” açıklarlar.
Gazali’nin Kadınlar Birliği’ni kurmasından yaklaşık altı ay sonra, 1937 yılında Müslüman Kardeşler Teşkilatı’nın kurucusu ve lideri Hasan el-Benna ile ilk görüşmesi gerçekleşir. Benna, Müslüman Kardeşler içinde kadınlar için bir birim oluşturmayı düşündüğünü açıklayarak bu birimin başkanlığını Gazali’ye teklif eder. Teşkilatta aktif rol üstlenmesi teklifini reddeden Gazali, 1948’de Müslüman Kardeşler’e yönelik tasfiye hareketinin hemen ertesi günü Hasan el-Benna ile görüşme talebinde bulunur. Bir konferans esnasında tesadüfen karşılaşmış gibi gerçekleşen buluşmada Benna’ya, “İslam’ın zaferi için çalışmak üzere sana biat ediyorum. Allah şahidimiz olsun. Bu yolda sarf edeceğim en ucuz şey kanım olacaktır.” der. Zeynep Gazali, Hasan el-Benna’ya biat etmekle beraber, çalışmalarını kendi derneği çatısı altında sürdürmesinin daha faydalı olacağını düşünmektedir.
1954 yılındaki Müslüman Kardeşleri dağıtmaya yönelik baskılar, cezaevleri ve işkenceler geride yığınla parçalanmış aile bırakır. Gerek hapsedilenlerin gerekse idam edilenlerin eşleri ve çocukları perişan vaziyettedir. Gazali bu duruma daha fazla dayanamaz ve hocalarından Muhammed el-Evden ile görüşerek bilfiil çalışmalar yapmak arzusunda olduğunu söyler. Hocası da onun el-Benna’ya olan biatını bilmekle beraber, Müslüman Kardeşler’e resmen dâhil olmamakla daha çok hizmet vereceği fikrine katıldığını bildirir. Gazali, böylece Müslüman Kardeşler’in geride kalan dul ve yetimlerine el altından yardım faaliyetlerini yürütür.
Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır, 1965 yılında Müslüman Kardeşler Teşkilatı’nı tasfiye ettiğinde Zeynep Gazali’nin kocasının servetine de el koyar. Gazali, 1948, 1954, 1959 ve 1965 yıllarında dört kez tasfiye edilen Müslüman Kardeşler Teşkilatı’nın 1959 yılında dağılmasının ardından, yeniden toparlanmasında ve yapılanmasında aktif rol üstlenir.
1965 yılında teşkilata yönelik yoğun baskıların yapıldığı dönemde, Müslüman Kardeşler’in birçok üyesi ile birlikte Zeynep el-Gazali de tutuklanır.
Gazali, yıllar boyunca sürdürdüğü tebliğ çalışmalarını yürütürken devletin baskı ve zulmünü teşhir etmekten de sakınmaz. Bunu yaparken de ülkesini il il, kasaba kasaba dolaşıp tebliğ turları düzenler. Kadını ile erkeği ile toplumun her kesimine konferansları, tebliğleri ile ulaşmaya çalışır; evinin kapılarını sonuna kadar açtığı gençlerle görüşmelerinde, her biri birer hakkın sesi olan davetçiler yetiştirmeye gayret eder. İslam’ı tebliğe ve bu uğurda mazlumiyete uğrayanlara yardıma adanmış hayat serüveni içinde Pakistan, İngiltere, ABD, Suudi Arabistan, Sudan, Ürdün ve Cezayir gibi pek çok ülkeye tebliğ çalışmaları için seyahatlerde bulunur.
Ülke ülke dolaşırken Gazali’nin yolu Türkiye’ye de düşer. Onu burada dinleyenler üzerinde bıraktığı etki; ilerleyen yaşına rağmen tebliğini sunarken içine girdiği dirayetli, dinamik yapısıdır. Her haliyle bir tavır ve duruş ortaya koyar, kendisini dinleyenleri akıcı üslubu ve olaylara bakış açısı ile hayran bırakır.
Zindan ve işkenceyle bile geri adım atmayı düşünmeyen Zeynep el-Gazali, hayranlık uyandıran dik duruşunu bir ömür taşır.
“34 no.lu zindan kabir gibi dar, karanlık ve korkunç bir yer; yani tam bir hücre. Benim yanıma iki köpek vererek kapıyı kilitlediler. Teyemmüm ettim, namaz kıldım. Kıblenin bile ne tarafta olduğunu bilemiyordum. Bir namazı bitiriyor, diğerine duruyordum. Allah’a beni bu zalimlerin belasından kurtarması için dua ediyor, yalvarıyordum. Rükûda, secdede, köpekler üzerime tırmanıyor, başımı, el ve ayaklarımı, yüzümü tırmalıyordu. Öldürmeden sadece acı çektirmek için eğitilmişlerdi. Ben ise dua ve istiğfar, yalvarma ve yakarma ile Allah’a el açıyordum. Bir saat sonra kapı açıldı ve köpekler çıkarıldı. Beni hastaneye kaldırdılar.”
Bu tutuklama ile işkencelerin ardı ardı arkası kesilmez. İtiraflara, iftiralara zorlanır Zeynep el-Gazali. Ne köpeklerin defalarca vücudunu parçalaması ne acıdan bayılıncaya kadar yediği sayısız kırbaç darbelerinin açtığı yaralar ne ayaz kış günlerinde beline kadar soğuk sularda bekletilmesi ve ne de diğer işkence çeşitleri onu yıldırır. Bir tek dava arkadaşı hakkında hüsnü zandan başka bir şey çıkmaz ağzından.
O günlerinde, o yıllarında bile evi, zindana atılanların ardı sıra kalanlar için bir sığınak olur. Ömür boyu hapse mahkûm edilen Gazali, altı yıl hapis yattıktan sonra 1971 yılında serbest bırakılır. Başından iki evlilik geçmiş olan Gazali’nin ilk eşi Hafız et-Ticani, ikincisi ise Seyyid Muhammed Salim’dir. Her iki evliliğinden de çocuğu bulunmayan Zeynep el-Gazali, Müslüman Kardeşler’in kanatları altına sığındıkları, şahsiyetlerinin oluşmasında örnek aldıkları, başları sıkıştıkça koştukları, onlara her daim kucak açan, onları öğütleyen, örgütleyen anneleri olmuştur.
Son nefesine kadar davet çalışmalarını, gençlere yönelik derslerini sürdüren Gazali, 3 Ağustos 2005’te hakkın rahmetine kavuşmuştur.
Zeynep el-Gazali’nin Türkçeye çevrilmiş eserleri:
Zindan Hatıraları ve Müslüman Aileye Doğru (Madve Yayınları), Kur’an’a Bakışlar (Uysal Kitabevi), Gençlerle Mektuplaşmalar (İstişare Yayınları)
Zeynep Gazali sözleri:
"Ey milyonların sahte kahramanı! Facirlere emrettin, kirli elleriyle milyonları tezyif ettiler. Sende onları tasdik ettin. Unutma sen, kiralık yazarların ve satılık basının şişirdiği bir hiçsin!"
"İslâm'ın gereğini yerine getirmek İslâm'dır. Yoksa ismen ona mensup olmak İslâm değil, hiçbir şeydir."
"Beyefendi, bu kamçıları görüyorsun değil mi? Acaba hukuk fakültesinde bunlar da birer kanun maddesi midir? "
"Her şeyden önce hayatımızdaki bu cahiliyeti söküp atmamız gerekmektedir. İslam'a bağlı geniş bir taban oluşturulduğunda hayatımızdaki bu çelişki yok olacaktır."
