Murat Batı yazdı…
15 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7456 sayılı Kanun m.1 ile ek motorlu taşıtlar vergisi getirildi. Daha sonra CHP, Ek MTV’yi Anayasa Mahkemesine (AYM) taşıdı, AYM bunu 28 Eylül 2023 Perşembe günü jet hızıyla esastan gündemine aldı ama iptal etmedi.
Birçok kişi ise Ek MTV’yi doğrudan ya ödedi ya dava açtı ya da ödemeyip AYM’nin kararını bekledi. Ödemeyenlerin karşılaşacakları yaptırımları bu yazıda yazmıştım.
EK MTV’yi düzenleyen 7456 sayılı Kanun deprem bölgesinde bulunan araçlarla o bölgede bulunanlara ait araçları bazı özel şartlarla bu verginin dışında tuttu. Ancak deprem bölgesinde bulunmasına rağmen araç plakası deprem bölgesine ait olmayan araçlar için ciddi bir belirsizlik ve sorun oluştu. Örneğin Diyarbakır’da yerleşik olan birine ait bir binek aracın trafik plakası (34) ise Ek MTV’yi ödemek zorunda bırakıldı.
Bu konuya açıklık getirmek amacıyla 28 Temmuz 2023 günü Ek Motorlu Taşıtlar Vergisine İlişkin Genel Tebliğ yayımlandı. Ancak Tebliğin de yeterince açıklayıcı olmadığı düşünüldüğünden daha sonra Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından vergi dairelerine bir Tamim gönderildi. Bu Tamim de yeterince açık değil bu arada.
Böylece vergi idaresi Kanun, Genel Tebliğ ve Tamim uyarınca Kahramanmaraş ilinde meydana gelen depremler nedeniyle mücbir sebep hâli ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa, Elazığ illerinde ve Sivas ilinin Gürün ilçesinde bazı şartlar belirterek Ek MTV’den dolayı istisna uygulamaya başladı.
Buna göre deprem bölgesinde bulunanların araçlarına ilişkin Ek MTV ile alakalı aşağıda belirtilen koşulları sağlayanlar Ek MTV’yi ödemeyecekler; olur da ödemişlerse iade alabilecekler.
Bu koşulları izah etmeye çalışayım.
Deprem tarihi itibarıyla aşağıda sayılan yerlerde kayıt ve tescilli taşıtlar Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa, Elazığ illerinde ve Sivas ilinin Gürün ilçesinde deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli taşıtlar için Ek MTV ödenmeyecek.
Örneğin Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa, Elazığ illerine ait trafik plakalı araçlar Ek MTV’yi ödemeyecek.
Başka bir örnek 6 Şubat 2023 tarihinde Ali Bey adına Gaziantep ilinde kayıt ve tescilli olan (27 Plakalı) bir taşıt, deprem tarihi itibarıyla mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerde kayıt ve tescilli olması nedeniyle ek MTV’den istisna olacaktır. Ancak sorun bu aracın Gaziantep’te olup olmamasına bakılmamasıdır.
Ancak bu yerlerde yerleşik olup da bu yerler dışında bir şehrin trafik plakasına ait olan araçlar için maalesef Ek MTV alınmaktadır. Örneğin Gaziantep’te yerleşik bir kişiye ait 06 trafik plakalı aracı için aşağıdaki diğer koşullar oluşmamışsa Ek MTV’yi ödeyecektir. Ya da Samsun’da ikamet eden Hasan Bey’e ait 46 plakalı (Kahramanmaraş) bir taşıt için Ek MTV istisna uygulanacak yani Ek MTV ödenmeyecektir. Bu çok ciddi bir adaletsizliktir.
Böylece Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa, Elazığ illerine ait trafik plakalı araçlar hangi ilde olursa olsunlar Ek MTV’yi ödemeyecekler.
Kiracılara Ek MTV darbesi Deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar Ek MTV’den istisna edilmiştir. Deprem nedeniyle yıkılan binaların ya da en az orta hasar almış ve dolayısıyla bunu belgelemiş kişilere ait olan araçlar için -trafik plaka koduna bakılmaksızın- Ek MTV alınmayacaktır, alınmışsa bile iade edilecektir.
Ancak böyle bir binada kiracı olarak oturan kişilere ait yukarıda sayılan illerin dışındaki trafik plakasına sahip araçlar için bu istisna uygulanmayacak, Ek MTV tahsil edilecektir. Çünkü hem 7456 sayılı Kanun m.1’de hem Genel Tebliğ’de hem de Tamim’de malik olma şartı getirilmiş. Kiracı olup da oturduğu binanın ağır ya da orta hasar alması durumunda sahip olduğu aracın trafik plaka kodu mücbir sebep sayılan yerler dışında bir plakaya sahip olması durumunda Ek MTV istisnasından yararlanmayacak ve dolayısıyla da bu vergiyi ödemek zorunda kalacaklardır.
Örneğin Diyarbakır’da ikamet eden öğretmen Fırat Bey kiracı olduğu bina, depremden dolayı orta hasarlı bulunmuştur. Fırat Bey’e ait 34 plakalı araç depremden zarar görmemiştir. Ancak Fırat Bey kiracı olduğu için Ek MTV’yi ödemek zorunda kalacaktır. Aynı koşullarda olan komşusu kiracı öğretmen Mehmet Bey ise aracı 21 (Diyarbakır) plakalı olduğu için Ek MTV’den istisna edilecektir. Depremle hiç ilgisi olmayan İstanbul’da ikamet eden Ali Bey’e ait 21 plakalı araç için de Ek MTV istisna uygulanacaktır.
Hatta depremden dolayı eşlerden birine ait binanın yıkılması ya da ağır hasar alması durumunda diğer eşe ait taşıt için (deprem bölgesi plakası taşımıyorsa) Ek MTV istisna uygulanmayacaktır. Konu hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığı’na verdiği bir yazıda da bu konu ifade edilmiştir.
Anlayacağınız nereden tutsak elimizde kalacak bir düzenleme bu…
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu soruna ivedi bir çözüm üretmesi gerekmektedir. Çünkü bu kişilere gönderilecek ödeme emri neticesinde 15 gün içinde davaların açılması gündeme gelebilecektir. Özetle muafiyet, istisna olunması durumunda ya da deprem bölgesinde olmasına rağmen aracının plakası deprem bölgesindeki şehrin plakasını taşımayan araçlar için (yukarıdaki koşulların bulunmasıyla şartıyla) ödeme emri tebliğinden itibaren 15 gün için böyle bir borcum yoktur iddiasıyla dava açılması mümkündür. Bu koşulları sağlayıp da Ek MTV’yi ödeyenlerin de soluğu yargıda alacağını düşünmekteyim.
Bu sorunun ikametgâh şartıyla çözülebilmesi mümkün idi ancak nedense düşünülmemiş gibi duruyor.
Depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar Trafik plaka kodu fark etmeksizin depremde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar için Ek MTV ödenmeyecektir, alınmışsa bile iade edilecektir. Örneğin Ahmet Bey adına Ankara ilinde kayıt ve tescilli olan bir taşıt 6 Şubat 2023 tarihli depremden dolayı Adıyaman ilinde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelmişse MTV’den istisna olacaktır.
Deprem nedeniyle eşini veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar Deprem nedeniyle eşini, anne, baba ve/veya çocuğunu kaybeden mükelleflere ait taşıtların plakası hangi şehre ait olursa olsun Ek MTV ödenmeyecektir. Evlatlıkların da dahil olacağını düşünüyorum. Örneğin 6 Şubat 2023 tarihli depremler nedeniyle babasını kaybeden ve biri Ankara diğeri Hatay ilinde kayıt ve tescilli iki adet taşıtı bulunan Mehmet Bey’in söz konusu taşıtlarına ilişkin motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyetinin mücbir sebep hali ilan edilen yerler dışında olması istisnadan yararlanmaya engel teşkil etmediğinden, her iki taşıtı da ek MTV’den istisna olacaktır. Bunları ödemiş olsalar bile iade alacaktır.
Ödenmiş Ek MTV nasıl iade alınacak? Deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların malikleri ve birinci derece kan hısımlarından birini kaybedenlerden adına kayıt ve tescilli taşıtı bulunanlar ile deprem nedeniyle ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtı bulunanlar veya bunlar adına veli, vasi, kanuni temsilciler ve konuya ilişkin olarak vekâletname ile tayin edilen vekiller tarafından, “Ek MTV İstisna Talep Formu” ve ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen tevsik edici belgelerle taşıta dair mükellefiyetin bulunduğu vergi dairesi müdürlüğüne başvurulması halinde, taşıtlara tahakkuk ettirilen ek MTV terkin edilecek, ödenmişler ise iade edilecektir.
