Diyarbakır’da da kafe ve eğlence mekanlarının bulunduğu Yenişehir İlçesi'ndeki Sanat Sokağı esnafı, pandeminin neden olduğu zararı henüz atlatamadan, bu kez de yüksek elektrik faturalarıyla karşı karşıya. İşyerlerinin çoğuna önceki aylara göre 2 ya da 3 kat daha yüksek tutarda fatura geldi.
55 kafe ve eğlence mekanıyla birlikte çok sayıda market, büfe, teknoloji mağazasının da bulunduğu sokağın esnafı gelen bu faturalara tepki gösterdi. Hafta sonu bir basın açıklamasıyla eylem takvimini açıklayan sokak esnafı tepkiliydi. Faturasını gösteren Veysi Kabak isimli esnaf, yüksek elektrik faturalarına tepki amacıyla elektrik sobasını kırdı. Kabak şunları söyledi: “Ben asgari ücretin altında çalışıyorum. 2 tane öğrenci okutuyorum, bana bin 500 lira fatura geldi. Saatleri tepeye atıyorsunuz biz görmüyoruz kaç kilowatt kullandık. Kendi kafanıza göre yazıyorsunuz. Bu parayı ben nasıl ödeyeceğim? Hırsızlık mı yapayım torbacılık mı yapayım?“
Esnafın örgütlü olduğu Ofis Sanat Sokağı Güzelleştirme ve Koruma Derneği, her akşam, ışıkları kapatarak, elektrik zammına tepki gösterme kararı aldı. Havanın karardığı saatlerde şalterler kapatılarak, sokak karanlığa gömüldü. Bu sırada işyerlerinin işletmecileri ve çalışanları ellerinde mumlarla sokağa çıktı. Ellerinde mum taşıyan grup elektrik trafosuna kadar yürüdü. Grup burada alkış ve sloganlarla elektrik kurumlarına tepki gösterdi.
Eylemden sonra konuşan Ofis Sanat Sokağı Güzelleştirme ve Koruma Derneği Başkanı Ümit Umdu, yüksek faturaların esnafı iflasa götüreceğini söyledi. Yüksek elektrik faturalarının işsizliği beraber getireceğini savunan Umdu, “Sanat Sokağı dediğimiz Diyarbakır'ın kalbi olan, esnafımızın yıllarca emek verdiği, Türkiye'de ciddi anlamda vergi katkıları bulunan bir yer. Esnafımız ne yazık ki bugün gelen faturalar doğrusunda sadece çocuklarına değil, 3-5 tane şirket baronlarına para kazandırdıklarını görüyoruz. Esnafımız kepenk kapatma aşamasına gelmiş. Bu kepenkler kapatılırsa ciddi anlamda işsizlik olur. Çünkü bu kafelerde çalışan işletmelerde birçok işçi arkadaşlar var ve bunlar hepsi işsiz kalacak. Önce işçileri çıkaracaklar, sonra da kepenkleri kapatacaklar” dedi.
“Gider arttı, gelir aynı”
Kafe işleten Yusuf Akat, en fazla üç ay daha dayanabileceğini söyledi. Yazın klima nedeniyle faturaların daha yüksek geleceğini ifade eden Akat, “11. ayda 440 lira gelen elektrik faturam şu an itibariyle bin 200 lira geldi. Müşteri bulamıyoruz, fiyat artışına gittiğimizde hiç iyiye gitmiyor. 5 lira 6 liraya işletmeyi çalıştığımız yer batmak üzere. Gelirimiz artmadı, fiyatı yükseltemiyoruz, çünkü müşteri bulamıyoruz. Bu gidişle zaten en fazla 3 ay dayanabiliriz. Kışın yine bir şekilde kontrol edebiliriz, yazın klimalar açmak zorundayım. Bu hesapla 4 - 5 bin lira gibi bir fatura gelecek “diye konuştu.
İşletmecilerden Cemal Akın, faturaların daha da yükselmesi halinde çalışanları çıkarmak zorunda kalacağını söyledi. Yetkililerin çözüm bulmasını isteyen Akın, “Pandemi hafifledi esnaflarımız, şimdi de elektrik krizi ile karşı karşıya kaldı. Aralık ayında bin 800 lira faturam geldi 3 ay sonra 8 bin 130 lira fatura geldi. Son 3 ay boyunca kademe kademe 2-3 kat arttı. Böyle artarsa yarın bir gün önce elemandan kısacağız, elemanı işten çıkacağız. Daha sonra kepenk kapamaya gideceğiz, evimize ekmek götüremeyeceğiz. Devletin bu işe el atması lazım” şeklinde konuştu.
İşletmeciler kadar çalışanlar da dertliydi. Kafede çalışan Dilara Turgay, yüksek elektrik faturalarının hem ailesini hem çalıştığı iş yerini etkilediğini söyledi. Hayatın gittikçe zorlaştığı ifade eden Turgay, “Aileme bin 500 lira fatura geldi. Ailem gerçekten zor durumda, ben 2 bin 400 lira ile geçiniyorum. İşyerime 12 bin 000 TL gelmiş. Buradan gitmeyi düşünüyorum, batıya gitmek istiyorum. Burada hayat şartları çok zor” dedi.
Baro ve DESOB’dan dava
Bu arada Diyarbakır Barosu ve Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu aleyhine yürütmeyi durdurma davası açtı.
Diyarbakır Barosu Nöbetçi Sulh İdare Hukuk Mahkemesi’nde yürütmenin durdurulması talebiyle davayı açtı. Dava dilekçesinde, EPDK elektrik fiyatlarına yaptığı zamların iptal edilmesi talep edilerek, kademeli tarifenin ilk kademesinde 230 kilovat saatin altında sınır konulduğu hatırlatıldı. Başvuruda, “İdarenin vatandaşlara külfet yükleyen böyle bir düzenlemede şeffaf olması ve vatandaşlara yönelik bu tür uygulamalarda maksimim fayda ilkesini gözetmesi esastır” denildi.
DESOB’dan yapılan yazılı açıklamada, hiçbir ekonomik çıkarı olmayan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olmasına rağmen, birliğin ‘’ticari işletme’’ olarak kabul edilerek faturalandırıldığına dikkat çekildi. Danıştay’da yürütmeyi durdurma davası açıldığına dikkat çekilen açıklamada şu görüşlere yer verildi: “Biz DESOB olarak, elektrik enerjisine yapılan bu fahiş zam miktarlarının karşısında yer aldığımızı belirterek, zammın vatandaşlarımız için daha adil ve hakkaniyetli bir seviyeye indirilmesinin takipçisi olacağız. Bu süreçte söz konusu kurul kararlarının iptali için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na karşı Danıştay’da yürütmeyi durdurma talepli dava açmış olduğumuzu da kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
