Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni mevduat planını açıklamasının ardından euro ve dolarda sert bir düşüş yaşandı. Yaşanan düşüşü sosyal medya platformu Twitter'da değerlendiren Ekonomist Özgür Demirtaş şunları kaydetti:
''Arkadaşlar herkes bana bugün ne olduğunu ve görüşümü soruyor. Artık Türkiye ile ilgili konuşmadığimi. Alanım ile ilgili veya hobilerim ile ilgili Genel yazacağımı söylemiştim. Ancak Binlerce soru geliyor. Ülkede benden de iyi açıklayacak birçok insan vardır. Ama sizi kırmamak için kısaca yazayım.
Finans alanında bizim primary security dediğimiz ürünlerin yanında (mevduat, hisse, tahvil, emtia vs), bizim secondary security dediğimiz türev ürünleri vardır. Bu ürünlerin en ünlülerinden biri opsiyonlardır. İki tip opsiyon vardır. ALIM opsiyonu ve SATIM opsiyonu. Alim opsiyonu yatırımcısına bir finansal ürünü belirli bir fiyattan alma hakki verir. Örneğin Dolar/TL yi almak yerine onu ALMA hakkını alabilirsiniz. Örneğin Dolar/TL 4 iken siz Dolar/TL yi 7 liradan alma hakkını yani ALIM opsiyonunu almış olabilirsiniz. Eğer Dolar/TL 9'a çıkarsa siz 7'den alma hakkını kullanırsınız. Ve 7'den alıp 9 dan satinca edeceğiniz kar yanınızda kalır. SATIM opsiyonları da bunun tersidir. Şimdi yukarıda anlattığım ALIM opsiyonunu alabilmenizin yanında bu opsiyonları başkasına satıyor da olabilirsiniz. Biz bunlara ÇIPLAK opsiyon işlemleri deriz. Benim anladığım kadarı ile Hükümet şöyle yeni bir ürün çıkarmak istiyor. Yeni bir TL mevduat hesabı ama o hesabın sahibine aynı zamanda bir DOLAR alim opsiyonu satmış gibi oluyor. Diyelim ki kişinin 150 lirası var. O sırada da Dolar/TL 15 lira (yani 10 doları var) Kişi 150 lirasını TL mevduatta tutuyor ama 15 lira seviyesinden de ALIM opsiyonu varmış gibi getiri elde ediyor. Yani Dolar/TL vade sonunda 19 lira olsa aradaki 4 liradan doğan farkın mevduat sahibine verilmesi gibi.
Bu Faiz Artışıdır!
Şimdi bu nedir ve etkisi ne olur? Aslında Dolar/TL artışı oranında ekstra bir faiz artışıdır bu. Yani örtülü bir mevduat faizi gibi... Dolar/TL'deki düşüşün nedeni de bu faiz artışı... ikinci bir konu da bu ekstra faizin nereden ödeneceği? O da yeni para basarak ödenecek ise ekstra enflasyon anlamına gelebilir. 1970'lerde benzerlerinin yapılmış bir şey olduğunu biliyorum. Türkiye için Hayırlı olsun. Başka yorum yapmak istemiyorum. İyi geceler. ''
Artış ve düşüşten çok volatilitenin azalması çok önemli. Yani eğer korunacak seviye 12 ise uzunca süre orada, 19 ise uzunca süre orada, 8 ise uzunca süre orada kalması ticaret yapanlar için şart.
— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) December 20, 2021
Son olarak: Yeni mevduat planının çalışması için kısa vadeli olması iyi olur. Zira Maturity Premium denilen ekstra riski ürüne yüklememek gerekir + vade sonu değil ortalama kur alınması gerekir ki vade sonu riski olmasın. European and American opsiyon farkını andırır gibi…
— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) December 20, 2021
