Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, 60 gün sonra İran'ın nükleer anlaşmayla uygunluk konusunda küçülmeye gidileceğini, uranyum zenginleşme seviyesini artıracaklarını söyledi. Ayrıca Ruhani, nükleer anlaşma tekrar BM Güvenlik Konseyi'ne gönderilirse sert yanıt vereceklerini, Tahran'ın nükleer uzlaşma konusunda hazır olduğu yönünde uyarıda bulundu.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, nükleer anlaşmaya taraf İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ile Almanya'nın Tahran Büyükelçilerini bakanlığa davet ederek, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Tahran yönetiminin taahhütlerinden bazılarını durduracağıyla ilgili bu ülkelerin devlet başkanlarına yazdığı mektubu iletti.
İLK AÇIKLAMA RUSYA'DAN: İRAN'IN KARARI ANLAŞMAYA UYGUN
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile yaptığı görüşme sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında açıklamalarda bulundu.
Rusya ve İran'ın, nükleer anlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi için ABD dışında katılımcı diğer ülkelerle birlikte çalışma konusunda anlaştığını belirten Lavrov, İran’ın bu anlaşma konusunda attığı adımların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kararlarına ters düşmediğini savundu.
Lavrov, İran'ın, nükleer anlaşmadaki taahhütlerini durdurma konusunda aldığı kararlar hakkında kendilerini bilgilendirdiğini aktararak "Bu adımlar, BMGK'nin onayladığı nükleer anlaşma temelinde atıldı." ifadelerini kullandı.
ABD'nin İran nükleer anlaşmasına geri dönmeyeceğini söyleyen Lavrov, Avrupalı tarafların anlaşmanın gereklerini yerine getirmesi gerektiğini vurguladı.
Lavrov, "Avrupalıların, Amerikalıların yarattığı bu soruna bir çözüm bulmak için, vaatlerini yerine getirmelerini bekliyoruz." dedi.
ALMANYA: AGRESİF ADIMLARDAN KAÇINMASINI TALEP EDİYORUZ
Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Seibert, İran'ın nükleer anlaşmadaki taahhütlerini kısmen durduracağına yönelik açıklamasını Almanya, İngiltere ve Fransa’yı kapsayan E3 ülkeleri olarak ayrıntılı değerlendireceklerini söyledi.
Seibert, düzenlenen basın toplantısında, İran hükümetinin nükleer anlaşmadaki taahhütlerini kısmen durduracağına dair açıklamalarını üzüntüyle takip ettiklerini belirterek, "Biz şimdi E3 partnerlerimizle İran'ın bu açıklamasını ayrıntılı değerlendireceğiz ve atılacak adımların neler olacağına ilişkin istişarelerde bulunacağız." dedi.
Nükleer anlaşmanın muhafaza edilmesinden ve İran’ın sözleşmeden doğan taahhütlerini tümüyle yerine getirmesinden yana olduklarını vurgulayan Seibert, "Alman hükümeti olarak İran’dan bölgedeki gerginliği artırabilecek agresif adımlardan kaçınmasını talep ediyoruz." ifadesini kullandı.
Toplantıya katılan Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christofer Burger de İran'ın taahhütlere uyduğu sürece kendilerinin de taahhütlere uyacaklarını dile getirerek, İran'ı yaptığı eylemlerle ölçtüklerini bildirdi.
İNGİLTERE'DEN İRAN'A TAAHHÜTLERİNE SADIK KALMASI ÇAĞRISI
İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, ülkesinin İran ile varılan nükleer anlaşmaya bağlı olduğunu ancak bu ülkenin anlaşma kapsamındaki taahhütlerinden vazgeçmesinin "sonuçları olacağını" söyledi.
ABD'nin çekilmesinin ardından da İngiltere'nin nükleer anlaşmayı desteklemeyi sürdürdüğünü hatırlatan Hunt, "Ancak Tahran'ın bugün anlaşma kapsamındaki taahhütlerine ilişkin açıklaması hoş olmayan bir adım. İran'ı gerilimi tırmandırıcı adımlar atmamaya ve taahhütlerine sadık kalmaya çağırıyorum." ifadelerini kullandı.
Hunt, "Yaptırımlar, İran'ın nükleer programındaki kısıtlamalar karşılığında kaldırılacaktır. İran nükleer taahhütlerinden vazgeçecek olursa, bunun tabii ki sonuçları olacaktır." görüşünü dile getirdi.
İran ile varılan nükleer anlaşmayı "Batı diplomasisinin büyük bir başarısı" olarak nitelendiren Hunt, şunları kaydetti:
"İran nükleer silaha sahip olamadı, komşuları da nükleer silaha sahip olmaya çalışmadı. Bölge nükleerleşirse, bu büyük bir geri adım olacak. Çok ciddi bir andayız. Bu anlaşmayı bozarlarsa, Avrupalı güçlerin tepkisinin sonuçları olacaktır. İran'ı yeniden ve iyi düşünmeye davet ediyoruz. İran taahhütlerine bağlı kaldığı sürece İngiltere de taahhütlerine bağlı kalacak."
FRANSA: ENDİŞEYLE KARŞILIYORUZ
Fransa Dışişleri Bakanlığı İran'ın nükleer anlaşmadaki taahhütlerini kısmen durduracağına yönelik açıklamasına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, "Fransa, bu açıklamayı endişeyle karşılıyor. Fransa, uluslararası güvenlik için önemli olan (İran nükleer) anlaşmasını tümüyle yerine getirilmesi için kararlıdır." ifadesi kullanıldı.
Tarafların bu anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getirilmesini engelleyecek her eylemden kaçınması gerektiği belirtilen açıklamada, "Fransa, İran’ı bu anlaşmadan doğan tüm nükleer yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmesini şiddetle çağırıyor." ifadesine yer verildi.
Açıklamada, İran'a anlaşmayı ihlal edecek her adımdan kaçınması çağrısı yapılırken, Fransa'nın İran'ın açıklamalarına ilişkin Avrupalılarla irtibatta olduğu belirtildi.
ABD TEK TARAFLI ÇEKİLMİŞTİ
Washington yönetimi, İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan Mayıs 2018'de tek taraflı çekilmişti.
İran nükleer anlaşması, ABD Başkanı Donald Trump'ın Mayıs 2018'de anlaşmadan çekildiğini ve İran'ın nükleer programı nedeniyle yaptırımların yeniden devreye girdiğini açıklamasıyla tehlikeye girmişti. Ancak Rusya, Çin, Fransa, Almanya ve İngiltere de dahil olmak üzere anlaşmaya katılan diğer ülkeler, ABD'nin Tahran'a tek taraflı olarak getirdiği kısıtlamaları eleştirerek, İran Nükleer Anlaşmasına bağlı olduklarını açıklamıştı.
