Yaptırımların durdurulması için petrol zengini Körfez’le yakınlaşan Moskova, Esed’in çekirdek kadrosunda yer alan askeri danışmanlarını ve diplomatik personelini geri çekti. Suriye'de 2011 yılında başlayan savaşta Beşşar Esed'in en yakın destekçilerinden olan ve Şam aleyhine kararları veto ederek rejime nefes aldıran Rusya'nın masasında artık yeni bir yol haritası var.
Ukrayna krizi sonrası ekonomik yaptırım engelini kaldırmak isteyen Moskova yönetimi, Suriye'deki savaş dahil Ortadoğu'daki rolünü değiştirmeye başlıyor. Arap basınında yer alan haberlere göre, dört yıllık iç savaş dönemi boyunca Esed ordusuna askeri danışman gönderen Kremlin, Körfez ülkeleriyle yakınlaşmanın ardından Suriye stratejisini de gözden geçiriyor.
Londra merkezli, Suudi gazetesi Şark el-Avsat'a konuşan Arap ve Batılı yetkililer, Rusya'nın, kritik kentleri tamamen IŞİD'e kaptırmasıyla iyice güç kaybeden Şam rejimini yalnız bıraktığını ve askerlerini geri çektiğini söyledi. ELÇİLİĞİ DE BOŞALTIYORLAR Gazeteye konuşan Suriyeli muhaliflerin de doğruladığı bilgilere göre Rusya, Esed'in başkent Şam'daki komuta merkezlerinde çalışan 100 askeri danışmanını ve ailelerini Lazkiye havalimanında bindirdikleri bir uçakla Moskova'ya getirtti. Gazetenin konuyla ilgili haberinde, ''Kremlin rejime yüz çevirmeye başlıyor'' ifadelerine yer verilirken, askeri personellerini geri çekmekle kalmayan Rusya'nın Esed'le olan diplomatik ilişkilerini de ''revize ettiği'' ve Şam'daki büyükelçilik çalışanlarının önemli bir kısmını tahliye ettiği belirtildi. Rejim aleyhine karşı verilen kararlara rağmen dört yıldır devam eden Suriye krizinin başlangıcından bugüne kadar Kremlin'in Esed yanlısı güçlere silah, asker, profesyonel askeri danışmanlık ve diplomatik destek sağladığı biliniyordu. YAPTIRIM MİSİLLEMESİ Ukrayna krizi sonrası yaşanan karşılıklı restleşmede Rusya da tartışmalı bir hamle yaptı. Moskova yönetimi, 89 Avrupalı üst düzey ismi ''kara listeye'' alarak haklarında ülkeye giriş yasağı koyulduğunu doğrularken, uygulamanın, Almanya'nın başını çektiği bazı Avrupa ülkelerinin Rusya'ya karşı uyguladığı yaptırım politikasına cevap niteliği taşıdığı bildirildi. Listede yer alan isimler arasında, AP'nin 20 aktif, 10 eski üyesi, İngiltere istihbaratının üst düzey yetkilileri, İngiltere, Polonya ve Estonya'dan üst rütbeli askerlerle, Romanya ''Transgaz'' şirketinin başkan yardımcısı da bulunuyor. SIRLARIYLA HAVAYA UÇTU IŞİD, Humus'un doğusunda denetimini sağladığı antik Tedmur (Palmira) kentindeki Tedmur askeri cezaevini patlayıcılarla havaya uçurdu. Suriye ordusuyla girdiği ve yedi gün devam eden çatışmaların ardından IŞİD, 20 Mayıs'ta Tedmur'u ele geçirmişti. Siyasi tutukluların yoğunlukta olduğu hapishane, eski Cumhurbaşkanı Hafız Esed'in kardeşi Rıfat Esed komutasındaki birliklerin, 1980'de çoğunluğu Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) mensubu silahsız bin kişinin hücrelerinde öldürüldüğü yer olarak biliniyor. Rejime dair suç belgelerinin IŞİD saldırısı ile birlikte imha olduğu belirtiliyor. ABD-RUS YAKINLAŞMASI Arap basınında yer alan haberlerde, Rusya'nın Suriye krizi konusunda ABD ile yakınlaştığı da sıkça gündeme getiriliyor. Suriye konusunda ABD ve Rusya'nın ortaklaşa çalışma kararı, Moskova'nın stratejisini değiştirmesinin ilk sinyalleri olarak yorumlanıyor. ABD ve Rusya arasındaki Suriye görüşmelerinde Moskova'nın, Esed rejiminin IŞİD'e karşı mücadele koalisyonuna karadan destek vermesi için ABD'yi ikna etme çalışmaları ''iki taraf arasında köprü vazifesi görmeye çalışmak'' olarak değerlendirilmişti. LAZKİYE'DEN GÖNDERİLDİ Rus yönetimi tarafından geçtiğimiz gün yapılan açıklamada, Ilyushin II-76 tipi uçak ile 66 Suriyeli ve başka milletten diğer insanların Lazkiye havalimanından Rusya'ya getirildiğini bildirmişti. Ancak, getirilen kişilerin arasında Esed rejimi saflarında savaşan Rus askerleri, danışmanları ve Şam'daki Rus diplomatlarının olup olmadığı konusunda Kremlin'den henüz bir açıklama yapılmadı. REJİM GERİLİYOR Rusya'nın yardımı azaltma sinyali verdiği bir sırada Suriye rejimine bağlı güçlerde maddi sıkıntılar ve gerilemeler de baş göstermeye başladı. Hızla güç kaybeden Esed, Suriye topraklarının yarısından fazlasını IŞİD'e kaptırdı. Öte yandan, ülkenin petrol ve gaz rezervlerinin de yüzde 80'ini IŞİD ele geçirirken, yüzde 12'si, ülkenin kuzey doğusundaki Kürt grupların denetiminde. Suriye rejimi ise söz konusu enerji kaynaklarının sadece yüzde 8'lik bir bölümünü denetimi altında bulunduruyor.
