İklim krizi Türkiye’nin Akdeniz ve Ege bölgelerinde kendini yangınlar olarak gösterirken Karadeniz’de sel olarak gösteriyor. Ancak yaşanan felaketlerin nedeni sadece iklim krizi değil. Dere yataklarına yapılan evler, plansız yapılaşma ve HES’ler! Bunun son örneği Batı Karadeniz’de yaşandı. Kastamonu, Sinop ve Bartın’da meydana gelen şiddetli yağışlar sonucunda sel felaketi yaşandı.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) son açıklamasına göre 80'in üzerinde kişi hayatını kaybetti. Ancak Diken’e konuşan yetkililer hayatını kaybedenlerin sayısının daha fazla olabileceğini belirtti. Çünkü bazı kayıplar resmi listelerde henüz yer almamış. Sinop’ta da yerel yetkililer tarafından kayıp oldukları söylenen ama AFAD’ın listesinde yer almayanlar var.
Karadeniz'de kaç tane hidroelektrik santral var?
Türkiye'nin kuzey bölgesinde hidroelektrik santrallerin sayısı giderek artıyor. Topografyası ve doğal enerji kaynaklarıyla birçok şirketin ilgisini çeken Karadeniz, yeni hidroelektrik santrallerine ev sahipliği yapmaya devam ediyor.
Bölgede 246 aktif hidroelektrik santral bulunuyor. Giresun yüzde 32 ile Karadeniz'in hidroelektrik enerji üretimi potansiyeli en yüksek ili konumunda. Giresun'u yüzde 26 ile Trabzon, yüzde 18,8 ile Rize ve yüzde 13,3 ile Ordu izliyor.
Hidroelektrik santrallerinin bağlı olduğu şirketlerde ise en yüksek paya EÜAŞ Esenyurt Termik Santrali sahip. İkinci sırada ise Kolin Enerji ve Eksim Enerji bulunuyor.
Kastamonu’da binalarda hala mahsur kalan vatandaşlar var. İkinci ya da üçüncü katlarda oturanlar seslerini duyurabiliyor. Bunun üzerine kurtarma ekipleri faaliyete geçiyor. Ancak arama çalışmalarına henüz başlanamadı. Bunun en temel nedeni bölgenin tamamen felç olması. Bazı yerlerde suların çekilmesi bekleniyor. Birçok köye şimdilik karadan ulaşmak imkansız. Hem İstanbul Büyükşehir Belediyesi hem de Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden bölgeye yardım ekipleri ulaştı. Batı Karadeniz’de yer yer 300 kilogramın üzerinde olan aşırı yağışlar sonucunda dün sel meydana gelmişti. AFAD’ın açıklamasına göre selden Bartın’ın Ulus ilçesi, Kastamonu’nun Azdavay, İnebolu, Bozkurt, Küre ve Pınarbaşı ilçeleri ve Sinop’un Ayancık ilçesi etkilendi. AFAD, ayrıca Samsun, Amasya, Çorum, Çankırı, Karabük, Giresun, Ordu, Tokat, Bolu, Düzce ve Zonguldak valiliklerini uyardığını ve teyakkuza geçildiğini açıklamıştı. Ayşegül Kasap'ın haberine göre CHP Kastamonu İl Başkanı Hikmet Erbilgin ve CHP Sinop İl Başkanı İnan Savaş Yüksel bölgedeki son durumu Diken’e anlattı. Kastamonu’da en çok olumsuz etkilenen ilçelerden biri HES bulunan Bozkurt. Her ne kadar Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “HES’ler bu işin sebebi yerine genelde bana göre mağduru oluyor. HES’ler taşkınlardan negatif etkileniyor” dese de TMMOB’un açıkladığı raporlar tam aksine işaret ediyor. TMMOB’un açıklamasına göre HES’ler vadi yataklarının doğal yapısı ve akışını bozuyor. Bu da sele neden oluyor. Kastamonu CHP İl Başkanı Erbilgin sele neden olan önemli bir noktaya daha dikkat çekti: ”Dere kenarına kurulu olduğu için şiddetli bir sel oldu. 10 dakika yağışla sel meydana geldi. Tahliye işlemleri sürüyor. Arama işlemlerine henüz başlanmadı. Arama çalışmaları için herkes burada ama şu an sahaya müdahale edilemiyor.” ‘Bazı kayıplar AFAD listesinde yok’ AFAD’ın listesinde olmayan kayıplar var: “Biri Püre ilçesi olmak üzere dokuzu Bozkurt’ta 10 kayıp var. Bunlar AFAD’ın listesinde olanlar. Örneğin Çatalzeytin belediye başkanı vardı burada, kendisi söyledi orada bir kişi kayıp. Püre’de henüz ulaşılamayan iki kişi var. İnebolu’da iki kişi kayıp. Bunlar henüz resmileşmediği için listede yok.” Bölge şu an felç olduğu için arama faaliyetlerine henüz başlanamadı: “Binalarda mahsur kalanlar var. İkinci, üçüncü katlar mahsur kalanlar işaret ediyor. Kurtarma ekipleri onları almaya çalışıyor. Şu an hala dere akıyor. Ondan sonra arama faaliyetlerine başlanacak. Her şey felç olmuş durumda. Yardıma gelenler park halinde bekliyor.” ‘Ulaşamadığımız kayıplar var’ Konuştuğumuz sırada selden en çok etkilenen bölge olan Ayancık’ta olan Sinop İl Başkanı Savaş, ilçenin altyapı olarak bitmiş durumda olduğunu belirtti ve pazar yeri ile sanayi bölgesinin selle beraber yok olduğunu söyledi: “Hastane boşaltıldı. Tamamen boşaltılan köylerimiz var. Şimdilik hayatını kaybedenlerin sayısı dört deniyor ama 10’a kadar çıkma ihtimali var. Kayıplar var çünkü ulaşılamıyor. Muhtemel ölüm olabilir. Kurtarma çalışmaları yapıldı, arama çalışmaları sular çekilince yapılabilecek. Köylere karadan ulaşmak mümkün değil.” Savaş’ın açıklamasına göre Ayancık’ı selden ziyade bölgede bulunan Orman İşletme’ye ait bir depo yerle bir etti: “Burası ormancılık faaliyetlerinin yoğun yapıldığı ilçelerden biri. Orman İşletme’nin deposu var burada. Tomrukların istiflendiği bir depo. Yenikonak’ta çay ağzına yapılmış bir depo. Yıllarca söylendi, ‘Bunu buradan kaldırın felaket olur’ diye. Daya önce gönderilen kaymakam bunu kaldırtmak istedi ama onu da bir şekilde engellediler ve gönderttiler buradan. Biz de söyledik keresteciler, nakliyeciler kooperatifi söyledi. Selle beraber tomrukluklar, 200 bin metreküp tomruk kurşun gibi şehre indi. Önüne ne geliyorsa yıktılar geçtiler. Köprülerde takıldılar. Adeta baraj görevi gördüler, su birikti orada. Sonra biriken su patladı, tazyikle geldi. Bu kadar zarar ziyanın sebebi, bu kadar yıkıcı olmasının asıl sebebi Yenikonak’taki orman deposu.”
