İsrail basını ‘Doha’da yeni bir müzakere turunun başlamasının beklendiğini’ haberleştirirken saldırının müzakereler üzerindeki etkileri tartışılıyor
İsrail’in sonuncusu el-Mevasi bölgesinde gerçekleştirdiği katliam olan ağır saldırılarını artmasıyla birlikte Gazze Şeridi’nde ateşkese varılması için yapılan müzakerelerin geleceğine ilişkin şüpheler ortaya çıktı. Saldırı, İsrail ile Hamas Hareketi arasında arabuluculuk yapan Mısır ve Katar da dahil Arap ülkeleri ve uluslararası taraflarca kınandı.
Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, müzakerelerde ne zaman ilerleme kaydedilse İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ‘ertelemesi’ çerçevesinde müzakerelerin ‘akıbetinin belirsizleştiğini’ ve İsrail’deki kurumlar arasındaki iç anlaşmazlıklar nedeniyle müzakerelerin ‘görüntüden ibaret olduğunu’ söylediler.
İsrail televizyonu Kanal 12’nin haberine göre İsrail ile Hamas Hareketi arasında esir takası anlaşması konusunda bu hafta Doha’da görüşmelerin yapılması bekleniyor, ancak İsrail Kamu Yayın Kuruluşu (KAN), Netanyahu ile müzakere heyeti arasında ‘Gazze sakinlerinin Gazze Şeridi’nin kuzeyine geri dönmesi’ ve ‘ordu güçlerinin Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nda kalması’ konularında anlaşmazlık olduğunu bildirdi.
Müzakerelere darbe
Yaklaşık iki ay süren çıkmazın ardından görüşmeler geçtiğimiz hafta ABD Başkanı Joe Biden’ın Gazze Şeridi’nde ateşkes için açıkladığı teklifi görüşmek üzere Kahire ve Doha’da yeniden başladı. İsrail, Hamas Hareketi’nin askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları’nın Komutanı Muhammed ed-Deyf’in yerinin tespit edildiğini söylediği Han Yunus’un el-Mevasi bölgesindeki bir mülteci kampına askeri saldırı düzenlemeden önce ABD ve İsrail’den iki başkentte yapılan görüşmelerde ‘ilerleme’ kaydedildiğine dair bilgiler sızdırıldı.
İsrail’in askeri saldırısının ardından Batılı medya kuruluşları Hamas Hareketi’nden bir kaynağa dayandırdıkları haberde, Hamas’ın işgalci İsrail’in ‘ciddiyetsizliğini’ ve ‘silahsız sivillere yönelik katliamlarını’ kınayarak Gazze Şeridi’nde ateşkese varılması amacıyla yürütülen müzakereleri durdurma kararı aldığını bildirdi.
Ancak Hamas Siyasi Büro Üyesi İzzet er-Rişk, pazar günü yaptığı açıklamada, Hamas’ın müzakereleri durdurma kararı aldığı haberlerini yalanladı. Rişk, açıklamasında “Netanyahu tarafından halkımıza karşı giderek şiddetlenen Nazi saldırısı, halkımıza yönelik saldırganlığı durdurmak için bir ateşkes anlaşmasına varılmasını engellemeyi amaçlıyor” dedi.
Onlarca sivilin ölümüne neden olan ‘katliam’ arabulucular Mısır ve Katar da dahil olmak üzere Arap dünyasında geniş çapta kınanırken, Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan müzakerelerle ilgili yapılan açıklamada Filistinlilere yönelik devam eden ‘ihlallerin’ ateşkes ve uzlaşı çabalarını ‘ciddi şekilde zora soktuğu’ belirtildi.
Filistin’in eski Kahire büyükelçisi Berakat el-Ferra, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, askeri saldırılardaki artışın ‘müzakereleri etkileyeceğini ve akıbetini belirsizleştireceğini’ söyledi.
Filistinli eski diplomat, müzakerelerde ne zaman ilerleme kaydedilse Netanyahu’nun ‘müzakerelerin gidişatını bozmak’ için yeni gerilimlere ve ihlallere imza attığını söyledi.
İsrail meseleleri konusunda uzman bir akademisyen olan Ahmed Fuad Enver, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, Netanyahu’nun Hamas’ı müzakereleri durdurmaya zorlayarak ve sonra da suçlayarak müzakereleri engellemeye çalıştığını ve bu şekilde ABD Kongresi’nde konuşma yapacağı 24 Temmuz gününe hiçbir taahhütte bulunmadan ulaşmayı hedeflediğini söyledi.
Dün Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Başbakan’ın ABD Başkanı Joe Biden’ın desteklediği Gazze’de ateşkes anlaşmasına sıkı sıkıya bağlı olduğu ve Hamas’ın bu konuda yapacağı hiçbir ‘değişikliği’ kabul etmeyeceği belirtildi.
Öte yandan İsrail gazetelerinden Times of Israel’in aktardığına göre Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’nin pazar günü yaptığı açıklamada rehinelerin iadesi konusunda bir anlaşmaya varılmasının hayat kurtarmak için acil bir ahlaki zorunluluk olduğunu söyledi. Ancak Hamas ‘bir anlaşmaya varılmasından sonra Gazze’de çatışmaların yeniden başlamaması’ şartından geri adım atmadı.
Filistin’in eski Kahire Büyükelçisi Berakat el-Ferra’ya göre İsrail’in bu tutarsızlıkları ve Hamas’tan gelen eleştiriler müzakereleri daha da karmaşık hale getiriyor. Ferra, Netanyahu’nun, pazar günü suikast girişiminden kurtulduktan sonra şansı artan ve Başkan Joe Biden’ın bir dönem daha başkanlık yapma hakkı kazanma şansını azaltan ‘sevgili dostu Donald Trump’ın’ iktidara geleceği güne kadar müzakereleri sürdürme ve ‘oyalama’ taktiği uygulayabileceğine dikkati çekti.
Trump ve Cumhuriyetçilerin Netanyahu’ya verdiği desteğin, olası bir anlaşma karşısında Netanyahu’yu ‘daha da katılaştıracağından’ endişelenen Ferra, ancak Netanyahu’nun kamuoyu baskısı altında iktidardan ayrılması ve diplomatik çözümlere inanan yeni bir hükümetin seçilmesinin, savaşı durdurma şansını artırabileceğini vurguladı.
Şarku’l Avsat’a konuşan Ürdünlü siyasi analist Salah el-İbadi, Netanyahu’nun oyalanmaya devam edeceği ve müzakerelerin herhangi bir ilerleme kaydedilmeden belirsizlik içinde kalacağını değerlendirdi. İbadi, “Netanyahu, ateşkes anlaşmasına varılmasının hükümetinin çökmesi ve siyasi kariyerinin sona ermesi anlamına geleceğini çok iyi biliyor” dedi.
Mısır ve diğer arabulucuların ‘Netanyahu’nun planını engellemeye’ çalışacağını belirten Dr. Ahmed Fuad Enver’e göre ‘zaman azalıyor’ ve İsrail Başbakanı, savaşı durdurma konusunda bir anlaşmaya varmadan ABD’de 5 Kasım’da yapılması planlanan seçimlere kadar zaman öldürmeye devam edecek.
