İmam Buhârî, 810 (H. 194) senesinde Buhara’da dünyaya geldi. Buhara'da doğduğu için "Buhârî" ismiyle, alim olduğu için "İmam" ismiyle anılmaktadır. Genç yaşta annesinin terbiyesi altında Arapçayı ve Kur'an'ı öğrenmiştir. Mekke'ye ilk gidişi hac amacıyla 16 yaşında annesi ve kardeşi ile birlikte olmuş, annesi ve kardeşi Buhara'ya dönerken kendisi ilim öğrenme isteğiyle Mekke'de kalmıştır. Babasından kalan servet, onun hiç kimseye muhtaç olmadan ilim öğrenmesine vesile olmuştur. Buhârî, İslâm dininin en büyük muhaddisi sayılır. İslâm Peygamberi'nin (s.a.v.) vefatından 178 sene sonra dünyaya gelen Buhârî, hadisleri halk içinden duyduğu ve kendi araştırmaları ile kaydetmiştir. Henüz on sekiz yaşındayken Sahabe ve Tabiin fetvalarını topladı. Abdullah bin Zübeyr el-Hamidi’den Şafii fıkhını öğrendi. Bu arada Medine-i Münevvere’ye gidip Resulullah Efendimizin (s.a.v.) kabri şerifini ziyaret edip, geceleri kabri şerif başında Tarih-ul-Kebir kitabını yazdı. Mekke ve Medine’den başka, Bağdat, Basra, Kûfe, Mısır, Nişâbur, Belh, Merv, Askalan, Dımeşk, Hums, Rey ve Kayseriyye gibi ilim merkezlerini dolaşıp, hadis âlimleriyle görüşüp binden fazla âlimden hadis ve diğer ilimleri öğrenip nakletti. Muhammed bin Selam el-Bikendi, İbrâhim bin el-Eşâs, Ebu Âsım eş-Şeybani, Abdurrahman bin Muhammed bin Hammad, Hâlid bin Mahled, Ebu Nasr-il-Ferâdisi, Abdân bin Osmân el-Mervezi, Ali bin el-Medini, Ahmed bin Hanbel, Yahya bin Main, İshak bin Raheveyh, Süleyman bin Harb, Abdullah bin Zübeyr el-Hamidi gibi dönemin önemli âlimlerinden eğitim aldı. Buhârî, eğitimini tamamladıktan sonra, Mısır’dan Maveraünnehr’e kadar tanınmış ilim merkezlerinde hadis ve çeşitli İslâmi İlimlerde dersler verdi. Kendisinden 70.000’den fazla talebenin hadis dinlediği rivayet edilir. Bu öğrenciler arasında, Tirmizi, Nesai, Ebu Zür’a ve Ebu Bekr bin Huzeyme, İbni Ebi Davud, Muhammed bin Nasr-ul-Mervezi, Müslim bin Haccâc, İbni Ebiddünya gibi büyük ve tanınmış hadis âlimlerinin isimleri zikredilebilir. Buhârî, yüz binlerce hadis-i şerifi metinleri ve senetleriyle ezbere bilirdi. Hadis-i şeriflerin ravilerini derinlemesine inceler, o hadis-i şerifi rivayet eden kimselerin, künyelerini, doğum ve ölüm tarihlerini, ahlak ve yaşayışlarını, kimden rivayette bulunduklarını, o raviden başka kimlerin hadis-i şerif aldığını öğrenir ve ezberlerdi. Dinin emirlerine uymayan, edeplerini gözetmeyen, ahlakında bir kusur olanların rivayet ettiği hadis-i şerifleri almazdı. Bir kimse hadis rivayetinde ve ravilerin senedinde hataya düşse, hemen İmam Buhârî'ye danışıp doğrusunu öğrenirdi. Gittiği her yerde, etrafı hadis-i şerif almak ve öğrenmek isteyenlerle dolup taşardı. İmam-ı Buhari hazretlerinin hadis ilmindeki rumuzu "H" harfidir. Aynı zamanda tefsir ve kelam ilimlerinde de üstad olan İmam Buhari tefsire dair bildirdiği rivayetler tefsir âlimlerinin eserlerini süslemektedir. Kelam ilmine dair eserler de yazmıştır. İmam Buhârî, 870 (H. 256) senesinde Semerkand’ın Hartenk kasabasında vefat etmiştir.
MEŞHUR ESERLERİ Câmi-us-Sahih (Sahîh-i Buhârî) Et Tarih el Kebir (et Tarih es Sağir) Tarih-ul-Evsat Es Sulasiyat El Edeb el Müfred Raf'ul-Yedeyn fi's-Salah Et-Tarih fi Marifeti Ruvât-ül-Hadis Et-Tevârih-ul-Ensab Kitâbu Duafâü's-Sagîr Kitâbu'l Künâ Kitâbu'l-Kiraati Halfe'l-imam Halku'l-Ef'ali'l-ibâd ve'r-Redd Ale'l Cehmiyye El-Akîde yahut et-Tevhîd
