İngiltere Başbakanı Liz Truss, altı hafta önce ülke ekonomisini canlandırma vaatleriyle göreve başladı, ancak planladığı gibi olmadı.
Truss’un görev süresinde vergi başta olmak üzere ekonomi politikaları, sterlinin rekor düşük seviyelere inmesine, tahvil piyasalarında kaos yaşanmasına yol açtı.
Ekonomideki bu kargaşa Truss’ın istifa etmesiyle sonuçlandı.
Ne yapılacak?
Muhafazakar Parti, 28 Ekim’e kadar yeni bir liderini ve dolayısıyla başbakanı seçeceğini duyurdu.
Truss, o zamana kadar başbakan koltuğunda oturmaya devam edecek. Bu noktada hükümeti etkisiz bırakmamak için seçim kampanyasında değişikliğe gidecek.
Hızlandırılmış süreç kapsamında, parti liderliği için yarışacak olanların 357 Muhafazakar milletvekilinden en az 100’ünün desteğini alması gerekiyor. En fazla oyu alan iki aday parti üyeliği için çevrimiçi oylama ile karşı karşıya gelecek.
Muhafazakar liderler, bu yarış sonunda Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın ana hatlarını çizdiği vergi ve harcama önceliklerinin uygulayacak adayı seçmeyi umuyor.
Büyük engeller ne?
Yeni lideri bekleyen ilk zorluğun, göreve başlamasından birkaç gün sonra, Hunt, mali planını 31 Ekim’de Avam Kamarası’na sunduğunda yaşanması bekleniyor.
Truss, o ve Hunt’ın selefi Kwasi Kwarteng, maliye üzerindeki etkilerine dair bağımsız analiz sunmadan kapsamlı vergi indirimleri planlarını açıkladıklarında, sterlinin ciddi değer kayıpları yaşamasına neden olan krize yol açtı.
Hunt, geçen hafta göreve başlamasından bu yana, vergi kesintilerinin büyük bölümünü iptal etti ve önümüzdeki yıllarda devlet borcunu azaltma sözü verdi. Bakan, ayrıca harcama kesintilerine ihtiyaç duyulacağı konusunda uyarıda bulundu.
Ülkede muhalefet ve bazı Muhafazakar milletvekilleri, yoksulları artan fiyatlardan korumak için sağlık, sosyal yardımlar ve eğitim gibi alanlarda daha fazla harcama yapılması için seslerini yükseltiyor.
Neden genel seçim yok?
Hükümet yasal olarak, Boris Johnson’ın zafer ilan etmesinden 5 yıl sonra Aralık 2024’e kadar bir seçim çağrısı yapması gerekmiyor.
Ancak muhalefet partileri son dönemde yaşanan “kaosun” ardından bir an önce seçim yapılmasını talep ediyor.
Ülkede kısa sürede iki başbakan koltuğu bırakmak durumunda kaldı. Bazı analistler bir seçim yapılması durumunda Truss ve Johnson’ın Muhafazakar Parti’ye verdiği hasarın birçok sandalye kaybedilmesine yol açacağını söylüyor. Bu nedenle, yeni başbakanın erken seçim çağrılarına direnmesi ve seçmenlere gitmeden önce önümüzdeki iki yılı güveni yeniden inşa etmek için kullanması bekleniyor.
Londra’daki Chatham House düşünce kuruluşunda araştırma görevlisi olan David Lawrence, insanların bu kış yaşam maliyeti krizine ve yükselen enerji faturalarına odaklanacağını ve bunun Muhafazakarlara durumu değiştirmeye çalışmak için zaman verdiğini söylüyor.
Enerji krizinin de yeni dönemde siyaseti etkileyceğini belirten Lawrence, “Yeni Muhafazakar lider, enerji krizini kontrol altına alabileceklerine ve yaşam maliyeti krizinin üstesinden gelineceğine inanıyorsa, insanlar bir sonraki seçime kadar ceplerinde daha fazla paraları olduğunu düşünüyorsa, onların umabilecekleri en iyi şeyin bu olduğunu düşünüyorum.” diyor.
