Irak limanları kendisini Süveyş Kanalı’na alternatif olarak sunarken gözlemciler bunun, El-Fav Limanı ve Kalkınma Yolu tamamlanmadan önce olmayacağını söyledi.

Irak Ulaştırma Bakanlığı, Kızıldeniz’deki gerginlik nedeniyle Ümmü Kasr Limanı’nın artan sayıda konteyner kabul etmeye hazır olduğunu duyurdu.

Irak’ın duyurusu, bir dizi uluslararası denizcilik şirketi ve kuruluşunun, Husi grubunun İsrail’e giden gemilere yönelik saldırıları sonrasında bu gemilerin Kızıldeniz’den geçişini durdurma, askıya alma ve rotasını değiştirme kararıyla aynı zamana denk geliyor.

Bu şirketlerin bir kısmı, 1985 yılında Süveyş Kanalı’nın inşasından önce, mal taşıyan gemilerin kullandığı “Ümit Burnu” adı verilen uzun eski rotaya yöneldi.

Ümmü Kasr hazırlıkları

Irak Limanları Şirketi Genel Müdürü Ferhan el-Fartusi, şunları söyledi:

Ulaştırma Bakanı Rezzak Muheybes es-Sadavi, Kızıldeniz’deki güvenlik gerilimi ve özellikle Avrupa’dan Basra Körfezi’ne ve Doğu Asya’ya mal taşıyan büyük uluslararası taşımacılık şirketlerinin çoğunun rotalarının askıya alınmasının ardından, Irak’ın Ümmü Kasr limanlarının artan sayıda konteyner kabul etmeye yönelik reel veya uluslararası ihtiyaca göre hazırlanması talimatını verdi.

Fertusi, “Irak, Doğu ile Batı’yı birbirine bağlayan farklı konumu nedeniyle şu anda en kolay ve en güvenli ulaşım yollarından biri olarak kabul ediliyor. Önümüzdeki dönemde Ümmü Kasr Limanı’nda konteyner elleçlemesinde büyük bir hareketlenme olmasını bekliyoruz. Irak limanları operasyonlarda artışa hazır. Bu limanlar, Türkiye’nin Mersin limanı üzerinden gelen Avrupa mallarının Irak’a, oradan da Körfez’e ve Doğu Asya’ya, Çin mallarının da Avrupa’ya taşınmasında önemli bir geçiş noktası haline geldi” dedi.

Fertusi sözlerine şöyle devam etti:

Bu konu, Irak’ın uygulamakta olduğu büyük El-Fav limanı ve Kalkınma Yolu projelerinin önemini açıkça göstermektedir. Dünyadaki seyrüsefer ve deniz taşımacılığı yollarının güvenli olması için bunlar uluslararası bir gereklilik, hatta acil bir zorunluluk haline geldi.

fazla oku

Basra Körfezi’ne bakan Ümmü Kasr limanı, günümüzde Irak’ın en önemli limanlarından biri olarak kabul ediliyor.

Irak ekonomisinin ve ülke çapındaki ticari hareketin temel ruhunu temsil ediyor. Irak’ın dış ticaretinin yüzde 70’i buradan geçiyor.

Bu liman yıllık maksimum 9 milyon ton mal kapasitesine sahip 25 rıhtım içeriyor. Boyutları daha küçük olan bir dizi Irak limanıyla birlikte çalışıyor.

Irak’ın en büyük limanlarından biri olan Havr ez-Zubeyr de şu anda en önemli limanlardan biri olarak kabul ediliyor.

1947 yılında inşa edilen bu liman, 13 rıhtıma sahiptir ve 2021 yılında petrol limanı olarak yeniden sınıflandırıldı.

Ancak 9 No’lu Deniz İskelesi, ticari mal ve ithalat-ihracat için özel bir rıhtım olarak kaldı.

Ebu Flus limanı ise Irak’ın daha küçük limanlarından biridir. Üç rıhtıma sahiptir ve gemi ve küçük tekneleri kabul ediyor.

Irak, El-Fav Limanı’nın inşasının tamamlanmasını bekliyor. Bu limanın temeli 1921 yılında atılmış olup, tasarım kapasitesi yılda 99 milyon ton olacak şekilde planlandı.

İnşaatın üç aşamasının 2038 yılına kadar tamamlanması bekleniyor. Limanın ilk aşaması ise 2025 yılında tamamlanacak. Liman, Asya’dan Avrupa’ya gelen mallar için bir geçiş noktası olmayı amaçlıyor.

Malın liman rıhtımlarında boşaltılmasının ardından, Irak toprakları içinde 1200 kilometrelik bir kara yolunu kullanarak Türk topraklarına ve ardından Avrupa’ya taşınması planlanmaktadır. Bu yol, “Kalkınma Yolu” olarak adlandırılıyor.

Irak hükümetinin açıklamasına göre, planlanan “Kalkınma Yolu”, kamyonlar için ayrılmış kara yolunun yanı sıra saatte 140 kilometre hızla mal taşıyacak yüksek hızlı trenlerin inşasını da kapsıyor.

Projenin toplam maliyeti 17 milyar dolar olarak tahmin ediliyor

Erken bir adım

Kimi ekonomi uzmanları, mevcut Irak limanlarının çok sayıda uluslararası sevkiyatı kabul edememesi göz önüne alındığında, Irak’ın Avrupa’ya giden uluslararası sevkiyatları alma yönündeki adımını “erken” olarak değerlendiriyor.

El-Makal Üniversitesi Ekonomi Profesörü Nebil el-Mersumi, Irak limanlarının yerel mal ithalatı ihtiyacını karşıladığını ve El-Fav Limanı’nın üç aşamasının tamamlanmasıyla ancak dünya genelinde bir geçiş noktasına dönüşebileceğini belirtiyor.

Bu noktada Irak’ın, Kızıldeniz üzerinden Avrupa’ya gitmekte olan gemi ve konteynerleri kabul eden kollardan biri haline gelmesi mümkün.

Mersumi, “Dünyanın iki büyük kanalından biri olan Panama Kanalı’nda iklim dalgalanmaları sonrası su seviyelerinin azalması nedeniyle sorun yaşanıyor. Yüksek maliyetine rağmen Kızıldeniz’den seferlerin Ümit Burnu’na kaydırılması nedeniyle yine dünyanın iki büyük kanalından biri olan Süveyş Kanalı felç oldu. Bunun nedeni uzun nakliye rotası ve yakıt maliyetidir. Irak, Bab-el-Mendeb Boğazı’nın tamamen kapatılması durumunda en çok etkilenecek ülkelerden biri olacak. Çünkü Irak petrol sevkiyatlarının rotalarının Kızıldeniz’den Ümit Burnu’na Avrupa ve Amerika’ya yönlendirilme süreci olumsuz etkilenecek. Bu Irak’ın ek nakliye masraflarını üstlenmesine yol açacak” dedi.

Süveyş Kanalı İdaresi’nin istatistiklerine göre çoğu gemi, Avrupa’dan Asya’ya giden rotalarda Süveyş Kanalı’nı kullanıyor.

Kanalı geçen gemi sayısı 2022 yılı itibariyle 23 binden fazladır ve bu gemilerin taşıdığı yük miktarı yaklaşık 1,4 milyar ton.

Ticaretin bir parçası

Ekonomi uzmanı Safvan Kasi, Irak limanlarının Bab-el-Mandeb üzerinden geçen dünya ticaretinin bir kısmını kabul edebileceğini düşünüyor.

Bu, özellikle Irak’ın demiryolu ağını ve otoyollarını geliştirmesiyle birlikte mümkün olabilir.

Kusay, “Küresel malların yüzde 20’si Süveyş Kanalı’ndan geçiyor ve Irak limanları bu rakamı karşılayamıyor. Ancak Körfez ve İran limanları bir alternatif olabilir. Malların taşınmasının yüksek maliyeti, sigorta masraflarının yanı sıra ek mali yüklere de yol açıyor. Bu da tüketiciye ulaşan malların fiyatlarını artırıyor. Orta ve uzun vadede Asya ile Avrupa arasındaki ticaret hacmi artacak ve kalkınma yolunun tamamlanmasıyla malların Irak topraklarından geçmesine olanak sağlanacak. Arap ülkeleri de bu ülkeler arasında yer alacak. Maliyetlerin yüksek olması nedeniyle bu gemilerin hedeflenmesinden etkileniyoruz, çünkü çoğu şeyi ithal ediyoruz” dedi.

Şu anda mevcut tren ve kara yollarının ulaşım yöntemlerinden yararlandığı takdirde Irak’ın küresel ticaretin bir kısmını kapsayabileceğine dikkat çeken Kusay, “Ümmü Kasr limanı bu konteynırların bir kısmını barındırabilir” ifadelerini kullandı.