İran neden Azerbaycan ve Ermenistan sınırında askeri tatbikat yapıyor?

İran'ın 2 gün önce ülkenin kuzeybatısındaki Azerbaycan ile Ermenistan sınırında "Hayber Fatihleri" adını verdiği bir askeri tatbikat başlatması gözleri yeniden bölgeye çevirdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev "Azerbaycan topraklarımızda[Karabağ'a giden]yolu adım adım kontrol etmeye başladık ve[İran]kamyonlarının sayısı sonunda sıfıra düştü" derken 30 yıllık [Ermeni] işgalinden sonra bu toprakları özgürleştirdikten sonra neden bu yapılıyor?" diyerek İran askeri tatbikatlarına "çok şaşırdığını" söyledi.

İran, Bakü ile Erivan arasında Dağlık Karabağ ihtilafına ilişkin geçen yıl Bakü'nün zaferinden ve bölgenin çoğunu Ermeni işgalcilerden geri almasından memnun değil. En başından beri Tahran sessizce Azerilere karşı Ermenileri destekledi.

Uzmanlar, İran'ın neden Azerbaycan sınırı boyunca kuvvet konuşlandırdığının çift taraflı gerekçesi olduğunu düşünüyor: Azerbaycan-Ermenistan çatışmasına ve bölgedeki Türkiye-Azerbaycan-Pakistan ortak tatbikatlarına yanıt geliştirmek; içerideki büyük Azerbaycan nüfusuna mesajlar göndermek.

Tahranlı gazeteci Fatima Karimkhan, TRT World'e verdiği demeçte, savaşın ardından Karabağ topraklarının çoğunu ele geçiren Azerbaycan'ın, İran'ın Karabağ üzerinden Ermenistan'a ulaşımını kısıtlayarak ve ücretlendirerek "İran'ın Batı Asya'ya erişimi üzerinde baskı" uyguladığını söylemişti.

ABD'nin eski Azerbaycan büyükelçisi Matthew Bryza da, Şii çoğunluklu ülkenin gerginliğinin, etnik Azeri nüfusunu Tahran'a karşı İran düşüncesine daha fazla muhalefet göstermeye teşvik edebilecek son üçlü Türkiye-Pakistan-Azerbaycan tatbikatları tarafından artırıldığını söylüyor. Bryza'ya göre, Tahran'daki liderlik, Bakü'nün Erivan'a karşı kazandığı zaferin ardından etnik Azerbaycan ayrılıkçılığının geleceği konusunda giderek daha fazla endişe duyabilir. Eski ABD'li diplomata göre İran, "düşman" olmaya çalışmamakla birlikte, ortak tatbikat konusunda üç ülkeye hâlâ tedirginliğini gösteriyor.