Masa başı işlerde çalışmak bir çoğumuzun hayatının gerçeği. Aynı şey elbette masa başında saatlerce oturmak zorunda kalan öğrenciler için de geçerli. Bu uzun süreli hareketsizlik durumlarının devamında da bir noktadan sonra bacaklarımızı istemsizce hareket ettirmeye başlarız. Bazen de uykuya dalmaya çalışırken de bacaklarımızda garip bir his ile huzursuzlanıp benzer hareketler yaparız.
Çoğumuz için nadiren gerçekleşen bu durum, bazı insanların hayatlarının gerçeğidir. Willis–Ekbom Hastalığı ya da toplumda daha yaygın bilinen adı ile huzursuz bacak sendromu (HBS), bacaklarda rahatsızlık hissinin eşlik ettiği, hisleri gidermek için bacakları hareket ettirmeye yönelik karşı konulmaz bir dürtü ile karakterize yaygın bir rahatsızlıktır.
Huzursuz bacak sendromu her yaştan hem erkek hem de kadınları etkilemektedir. Ancak kadınlarda ve yaşlı bireylerde daha sık karşımıza çıkar. Türkiye’de bu sorunu yaşayan kişilerin nüfusun %3-4’ü kadar olduğu düşünülmektedir. Ancak Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde ise bu oran %10’u aşmaktadır.
Huzursuz Bacak Sendromu Neden Olur?
Huzursuz bacak sendromunun kesin nedeni kişiden kişiye değişir. Bazı durumlarda, nedeni bilinmemektedir. Semptomlar gelip gitme eğiliminde olduğundan ve oldukça hafif olabileceğinden, yanlış teşhis olağandışı değildir. Huzursuz bacak sendromu yaşayan birçok kişinin bu hisleri yaşayan akrabaları olduğu için genetik bir bağa sahip olduğu düşünülmektedir.
Huzursuz bacak sendromu, Parkinson hastalığı, diyabet ve periferik nöropati dahil olmak üzere bazı tıbbi durumlarla ilişkilendirilmiştir. Araştırmalar bu sendromun vücuttaki düşük demir seviyesiyle de ilişkili olabileceğini gösteriyor. Ayrıca, bazı kadınlar hamileliğin son evrelerinde huzursuz bacak sendromu yaşarlar. Ancak semptomlar doğumdan sonraki dört hafta içinde kendiliğinden ortadan kalkacaktır.
Beynimizde yer alan bazal ganglia adlı bölge istemli hareketlerimizden sorumludur. Bu bölgeden kaslarımıza gönderilecek mesajlar için dopamin adlı kimyasal sinyal taşıyıcının üretilmesi gerekir. Ancak sentezlenmesinde demir kullanılan dopaminin üretim basamakları demir eksikliği yüzünden sekteye uğradığında istemsiz kas hareketleri ortaya çıkabiliyor.
Huzursuz Bacak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi, otururken ya da yatarken ortaya çıkan ve bacakları hareket ettirmedikçe geçmeyen bir rahatsızlık hissidir. Bu duruma bazen kramplarda eşlik etmektedir. Sorun uykuya dalmayı da zorlaştırdığı için huzursuz bacak sendromu genellikle bir uyku bozukluğu olarak ele alınır.
Uykuya dalma ve uykuyu sürdürme sorunları ise kişinin uykusuz kalmasına neden olduğu için, söz konusu sendromu yaşayan bir çocuk ise, çocuğun akademik performansında veya gündüz davranışlarında (sinirlilik, huysuzluk, konsantrasyon güçlüğü, hiperaktivite vb.) sorunlar ortaya çıkabilir.
Benzer semptomları gösteren gençlerde bu durum genellikle ” büyüme ağrıları ” ile karıştırıldığı için reddedilir veya fiziksel aktivite sırasında aşırı efor sarf etmeleri ile ilişkili olarak düşünülür. Ancak huzursuz bacak sendromu uygun değerlendirme, teşhis ve tedavi gerektiren gerçek bir durumdur.
Huzursuz Bacak Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi için önce kesin bir tanı gereklidir. Ancak ne yazık ki, huzursuz bacak sendromu için spesifik bir tanı testi yoktur. Semptomlara göre teşhis konur. Diğer olası sağlık sorunlarını dışlamak için tıbbi öykü ve tam bir fizik muayene yapılır. Bu esnada kandaki demir seviyesine bakmak için kan testi de istenecektir.
Demir eksikliği yüzünden bu sorunları yaşayan kişilere demir seviyelerini yükseltmek için mineral takviyesi önerilir. Ancak yaşam tarzınızda yapılan bazı değişiklikler de hafif veya orta dereceli semptomların azalmasını sağlayacaktır. Bunların başında kafein, alkol veya tütün alımını durdurmak veya azaltmak başta gelir.
Yürümek veya bisiklete binmek gibi hafif egzersizlerin de belirtileri azalttığı bilinmektedir. Sorunu yaşayan kişi bir çocuksa, bitkisel olanlar da dahil olmak üzere, çocuğun aldığı her türlü besin takviyesinin gözden geçirilmesi gereklidir. Hiç beklemediğiniz bir besin, bu sendromun belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur. Bunlardan bazılarının mide bulantısı, soğuk algınlığı, alerji ve depresyonu tedavi eden ilaçlar olduğu bilinmektedir.
Bir daha ki sefere bacakları kıpır kıpır bir öğrenci karşınıza çıkarsa, bu durumu dersi dinlememeye dönük bir tepki yerine, olası bir rahatsızlık olarak algılamanız ve ebeveynleri durumdan haberdar etmeniz önerilir.
