Türkiye’yi ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısına katıldı. Gıda krizini gündemine alan İki ülkenin tahıl koridoru planını henüz sonuca bağlanmadı. Lavrov Türkiye’nin sınır ötesi harekatını Astana Süreci çerçevesinde desteklediklerini ifade etti.
UKRAYNA’DAN ‘MAYIN’ ADIMI BEKLENİYOR
Görüşmede tahıl koridoru planı sonuca bağlanmadı. Lavrov’un bazı hususları Moskova yönetimi ile istişare etmek için süre istediği öğrenildi. Rus Dışişleri Bakanı ayrıca tahıl sevkiyatının başlamasının Ukrayna liman savunmasının mayınları kaldırmasına bağlı olduğunu belirtti. Bununla birlikte Ukrayna’nın mayınları kaldırmasının ardından Rus donanmasının limanlara saldırmayacağı konusunda sözlü garanti verdi. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada bu planın “gerçek dışı” bulduğu ifade edildi. Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasil Bodnar ise Kiev’in içinde yer almadığı bir uzlaşının mümkün olmadığını belirtti.
ASTANA SÜRECİ KAPSAMINDA DESTEKLİYOR
Görüşmenin bir diğer gündem maddesi ise Türkiye’nin planladığı Suriye harekatı. Basın toplantısında bu konuda kendisine yöneltilen soruya Çavuşoğlu “Suriye’nin kuzeyinde artan PKK/YPG tehdidine karşı tedbir almamız gerekiyor” dedi. Mevlüt Çavuşoğlu’na yöneltilen bu soru hakkında Lavrov da söz alarak “Türkiye’nin sınır güvenliği hassasiyetini önemsiyoruz” dedi fakat bununla birlikte harekatın Astana Süreci formatına uygun olarak yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
NEDEN ASTANA SÜRECİ?
Astana Süreci ya da Suriye barış süreci, Suriye iç savaşına çözüm getirmek amacıyla savaşın tarafları arasında geçen görüşmeler ve girişimlerdir. Bu süreçte yapılan görüşmeler; Arap Birliği, Rusya, Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi ve Batı ülkelerinin arabuluculuğunda gerçekleşiyor. İç savaşı ve çatışmaları sona erdirmek için müzakere eden taraflar ise Suriye’deki Baas hükümeti, Suriye Muhalefet temsilcileri, batı destekli Kürt güçleri. Bu süreç İran, Rusya ve Türkiye’nin garantörlüğünde sürdürülüyor. Radikal selefi güçler ve IŞİD sürece dahil edilmedi. 14-16 Haziran 2022 tarihinde bu görüşmelerin 18 incisinin Kazakistan’ın Başkenti Nur-Sultan’da gerçekleştirilmesi planlanıyor.
HAREKATLA DEĞİL ŞAM YÖNEYİMİYLE MÜMKÜN
Rusya şimdiye kadar Suriye’de izlenilecek yolla ilgili Astana ve Soçi görüşmelerini referans gösterdi. Görüşmelerde temelde batılı ülkeleri dahil etmeden bölge ülkelerinin (İran, Türkiye, Rusya) garantörlüğünde Suriye’de barışın sağlanmasını hedefleniyor. Bunun için izlenecek adımlar arasında tarafların bir araya gelmesi, ateş kes sağlanması, radikal örgütlerin ve IŞİD’in etkisiz hâle getirilmesi, yeni anayasa çalışmalarının tamamlanması var. Bununla birlikte Rusya Şam yönetiminin meşru otorite olarak tanınmasını istiyor. Türkiye’nin güvenlik endişelerinin ise barışın sağlanması ve Şam yönetiminin otoritesinin kabulü ile giderileceğini işaret ediyor. Ayrıca görüşmelerde Türkiye’nin bölgede düşman olarak gördüğü PYD-YPG’nin sınırın 30 km kadar gerisine çekilmesine yönelik alınmış bir kadar da var. Lavrov’un Astana’yı vurgulaması çözümün askeri harekat ile değil Şam’ı tanımakla mümkün olacağını işaret etmesi anlamına geliyor.
KURTARILMIŞ BÖLGE AFRİN
Erdoğan yönetimi uzun süredir Şam’ı muhatap almıyor. Suriye toprakları üzerinde milli ordu çatısı altında onlarca örgütün hamisi konumunda ve onlarla birlikte hareket ediyor. Yasadışı petrol ve silah ticareti yapıyor. Zeytinlikleri, sanayi tesislerini ülkesine taşıyor. Suriye üzerinde bir ganimet politikası izliyor. İki ülke toprakları arasında uyuşturucu trafiği, insan, petrol ve tarihi eser kaçakçılığı faaliyetleri yoğun olarak yaşanıyor. Erdoğan yönetimi ayrıca Suriye egemenliğindeki Afrin’de bir “kurtarılmış bölge” kurdu. Temsilci atıyor, belediyecilik yapıyor, altyapı ve konut inşa ediyor, yerel güvenlik güçleri yetiştiriyor, posta hizmeti sağlıyor. Suriye’deki durum Türkiye açısından pek çok güvenlik tehdidi barındırıyorken Erdoğan yönetimi bir süredir komşusundaki iç savaştan fayda sağlıyor.
