MOBA Nedir?
MOBA’nın açılımı; Multiplayer Online Bettle Arena’dır. Türkçesi; Çevrim İçi Çok Oyunculu Savaş Arenası (CICOASA)
MOBA tek bir oyun değildir, şu ana kadar tespit edilmiş 200’ün üzerinde MOBA oyunu vardır.
MOBA Oyunları Nasıl Oynanır?
MOBA oyunları, sanal bir harita üzerinde 5 kişilik gruplar halinde oynanır. Çocuk, bu gruplardan birisinin üyesi olur ve başka gruplarla savaşır. Oyuncular genellikle çevrim içi sohbet aracılığı ile birbirlerini tanır.
MOBA Oyunları Zararlı Mıdır?
Birçok anne baba için “zararlı oyun” denildiğinde “şiddet ve kan” içeren oyunlar akla gelir. MOBA oyunlarında genellikle şiddet içermez, oldukça masum görünümlüdür. Bu nedenle anne babalar MOBA oyunlarının zararsız olduğunu düşünür.
MOBA oyunları (pedagojik olarak kesinlikle doğru olmadığı halde) ısrarla “strateji” oyunları olarak tanıtıldığı için çocukların düşünme yeteneğine katkı sağladığı yanılgısı oluşturulmaktadır. Halbuki MOBA oyunlarının zararının zararı ‘şiddet’ içeriği ile ilgili değil “gerçek yaşam algısını bozması” ile ilgilidir.
GERÇEK YAŞAM ALGISININ BOZULMASI NEDİR?
1. MOBA oyunları aşağıda adım adım tarif edildiği şekilde oyuncuyu “farklı bilinç haline” taşır...
2. Oyun oynanmaya devam edildikçe “oyun içindeki kişilik” ile “gerçek yaşam kişiliği” iç içe geçmeye başlar.
3. Oyun içindeki kişilik bir süre sonra gerçek yaşam kişiliğine baskın çıkar.
4. Bir süre sonra gerçek yaşam ve insan ilişkileri “sıkıcı” gelmeye başlar.
5. Çocuğun kişiliği bölünmeye başlar.
KİŞİLİĞİN BÖLÜNMESİ NEDİR?
Çocuğun oyun içinde farklı bir “kişilikle” gerçek yaşamda farklı bir “kişilikle” yaşamak zorunda kalması halidir.
1. Oyuncu, kendisine bir karakter seçer ve oyuna başlar.
2. Seçilen karakter başlangıçta oyunun en basit kişiliğidir.
3. Gruplar oluşturulurken bu “değersiz kişilikle” kimse ilgilenmez, oyun içinde sıradan bir yaşamı vardır.
4. Oyun ne kadar çok oynanırsa, bu değersiz kişilik güçlenir unvan kazanır “asil kıyafetler” ve “savaş aletleri” ile ödüllendirilir.
5. Oyun içinde güçlenen (özel görünüm ve yetenekler kazanan) oyuncunun kişiliği diğer oyuncular tarafından ilgi ile karşılanır.
6. Üstün özellikli oyuncular oyuna bağlandığında diğer oyuncular da hayranlık izlenir.
7. MOBA oyunlarını oynayan çocuklar, genellikle oyun içinde birbirleri ile çevrim içi sohbet alanında tanışıp arkadaş oldukları için, oyunda elde ettikleri kişilik özellikleri ile bu sohbetlere de yansır... Basit kişilikte birisi ile hiçbir oyuncu çevrimiçi sohbetten keyif almaz, oyunun gizli detaylarını öğrenmek için çaba harcamaz...
8. MOBA oyunlarında elde edilen her kişiliğin sürekli bir üst kişiliğinin olması, oyuncuyu sürekli bir kişilik kazanma sürecine ve ‘kendinden üstün!’ kişilerle dostluk kurmaya iter...
9. Aynı sokakta, okulda, mahallede oturan ve aynı MOBA oyununu oynayan çocuklar, oyunda elde ettikleri üstün kişilikle değer bulur...
10. Çocuğun oyun içinde sürekli artan değeri onun gerçek yaşamdan kopup oyun içinde yaşamaya yatkın hale getirir...
11. Böylece çocuk gerçek yaşamda (örneğin ödevini yapmadığı için öğretmeni ve anne babasının gözünde) değersizce davranılan biri iken, oyun içinde oldukça değerli bir kişi olarak yaşar.
12. Çocuğun sahip olduğu bu 2 kişilik, bir süre sonra gerçek yaşamdan kopmasına, oyun ile mutlu olmaya kendini iter...
MOBA OYUNLARI ÜCRETLİ Mİ?
MOBA oyunları başlangıçta ücretsizdir. Ancak oyunun ilerleyen evrelerinde birçok çocuk daha güçlü karaktere dönüşmek için savaş aletleri ve kostümler almak zorunda kalır.
MOBA OYUNLARINDAN NASIL KURTULUNUR?
Eğer çocuk yüksek düzeyde bağımlığa erişti ise, oyunun direkt kaldırılması oldukça zordur, çocuk itiraz eder... Direkt oyunu yasaklamak aynı çocuğun gerçek yaşamla uyumsuzluk sağlamasına neden olur. Bu nedenle MOBA oyunlarından kurtulmak için anne babalar çocuklarına daha cazip ancak ‘offline’ oynanan oyunlara yönlendirmelidir... Çocuğun sevdiği, araba yarışları, spor oyunları ile yer değiştirmeye çalışılmalıdır. Çocuk yüksek düzeyde bir bağımlılığa sahip değilse, oyunun direkt kaldırılması en sağlıklı karardır.
EN ZARARLI MOBA OYUNLARI HANGİLERİDİR?
Awsomenauts
Battlerite
Dota 2
Heroes of Newerth
Heroes of the Storm
League of Legends
Paragon
Smite*
*Pedagog Adem Güneş; https://www. ademgunes.com/Makale/moba-oyunlari-tehlike-saciyor.html
Kaynak: Furkan Nesli Dergisi, Sayı- 108
