Tarihçi, sosyolog, filozof, siyaset ve devlet insanı İbn Haldun, 27 Mayıs 1332'de Tunus'ta doğdu.
Asıl adı Abdurrahman bin Muhammed bin Haldun’dur. Ailesinin kökeni, Yemen'de İslam'ı yayma ve Kur'an öğretme görevini üstlenen sahabelerden Vail b. Hucr'a dayanmaktadır.
Kur'an'ı ezberleyen, kıraat ilmini öğrenen İbn Haldun, başta babası olmak üzere dönemin önemli alimlerinden Arap dili ve edebiyatı konusunda dersler aldı, alimlerden fıkıh tahsil etti.
İbn Haldun siyasi olarak çalkantılı bir dönemden geçen Kuzey Afrika'da yaşadı. Hayatının önemli bir bölümünü siyasi görevlerle bu coğrafyada seyahatlerde geçirdi.
Annesini, babasını ve bazı hocalarını vebadan kaybetti
Merinilerin Tunus'u ele geçirmesiyle bölgeye çok sayıda ilim erbabı yerleşti. Endülüs'ten gelen ulemayla birlikte Tunus alimlerin merkezi olurken, İbn Haldun söz konusu alimlerden 2 yıl ders, dönemin önemli alimlerinden icazet aldı.
İbn Haldun, ilmi çalışmalarının yanı sıra yaşadığı coğrafyalardaki devletlerde de önemli görevler üstlendi, siyaset ve bürokraside yüksek makamlarda bulundu, zamanının sultanları ve vezirleriyle çalıştı ayrıca kadılık ve müderrislik yaptı.
Tilimsan, Biskre gibi yerlerde de devlet kademelerinde görevler aldı. Fas'ta katiplik ve mühürdarlık görevlerini üstlendi. Buradaki kütüphanelerde ilmi çalışmalarına ara vermeden devam etti.
İbn Haldun, Merini'de sır katipliği ve hakimlik vazifelerini ifa ettikten sonra, Endülüs'te sakin bir hayat sürdü.
Haciblik teklifi alan İbn Haldun, Endülüs'ten ayrılarak Bicaye'ye geldi. Burada devlet yönetiminde en yetkili kişilerden biri oldu. Bunların yanı sıra hatiplik ve ders verme işlerine de devam etti.
Faaliyetlerine daha sonra Fas'ta devam eden İbn Haldun, burada ders vermeyi sürdürdü. Ailesini Fas'ta bırakarak 1374'te yeniden gittiği Endülüs'ten bir yıl sonra Tilimsan'a döndü.
Ebu Medyen'in türbesinde inzivaya çekildi.
İbn Selame Kalesi'ne yerleşen İbn Haldun, burada 4 yıl sakin bir hayat yaşarken, Kitab-ul İber (El-İber) adlı eserini yazmaya başladı. İbn Haldun, eserin birinci kitabını oluşturan Muḳaddime'nin müsveddelerini 1377'de tamamladı.
İbn Haldun, el-İber kitabının çalışmaları için Tunus'a gitti. Eserini tamamlayarak Sultan Ebü'l-Abbas'a ithaf eden İbn Haldun, Tunus'ta ders verdiği dönemde sakin bir hayat yaşadı.
Hayatının son dönemini Mısır'da geçirdi
Daha sonra Mısır Kahire'ye giden ve burada hürmet gören İbn Haldun, bir süre sonra Kamhiye Medresesi müderrisliğine tayin edildi.
Medrese müderrisliği, Baybars Hankahı Başkanlığı, Maliki Başkadılığı görevlerinde bulundu. Mısır'da el-İber'in yazımına devam etti.
İbn Haldun 1401-1406 yılları arasında dört defa daha kadılık makamına getirildi. Bu görevi esnasında 17 Mart 1406'da, 74 yaşında Kahire'de vefat etti. Cenazesi, Babünnasr karşısındaki Sufiye Kabristanı'na defnedildi.
Eserleri
Kitâbu'l-İber. Mukaddime Lubâb'ul-Muhassal Şifâu's-Sâil li-Tehzîbi'l-Mesâil Et-Târif bi ibn Haldun
