Salgının tedarik zincirlerini sıkıştırması, 6,5 yılın zirvesine çıkan gıda enflasyonu ve azalan alım gücü gıda güvenliğine yönelik tehdidin boyutunu artırıyor. BM Dünya Gıda Programı (WFP) Direktörü Beasley, her yıl 9 milyon can alan açlık sorununun salgınla birlikte daha da kötüleştiğine dikkat çekerek, gıda tedarik zincirlerinin direncinin artırılması çağrısı yaptı.
Dünya genelinde tarım ve gıdada inovasyonla sorunun çözümüne yönelik çabalar sürse de açlık kaynaklı ölümler, hala salgın nedeniyle yaşanan can kayıplarının üstünde seyrediyor. Küresel tedarik zincirlerinde yaşanan sıkışma, gıda tedarik zincirlerine de etkili olmaya başladı. Hem uluslararası örgütler hem de gıda ticaretinde önemli role sahip bazı şirketler, pandeminin erittiği alım gücüyle birlikte gıda krizinin ağırlaşabileceği konusunda uyarıyor.
Birleşmiş Milletler’in Nobel Ödüllü Dünya Gıda Programı’nın (WFP) Direktörü David Beasley, geçtiğimiz hafta çok kritik bir uyarı yaptı: Pandemi, gıda tedarik zincirlerinin üzerindeki baskıyı artırarak zaten devam etmekte olan açlık krizini daha da kötüleştiriyor. Özellikle okulların kapalı olması çocuklarda kötü beslenme riskini ciddi oranda artırdı.
Gıda tedarik zincirleri güçlenmek zorunda
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) Ajanda Haftası’nda konuşan WFP Direktörü Beasley, “Tedarik zincilerindeki sıkışma nedeniyle New York’ta tuvalet kağıdı bulmakta zorlanıyorsanız, Çad’da, Nijer’de, Mali’de ve bu gibi diğer ülkelerde ne olduğunu sanıyorsunuz?” diyor. Konuyu Papa Francis’le de görüşen ve milyarderlere çağrı yapmasını isteyen WFP Başkanı özellikle düşük gelirli ülkelerin gıda tedarik zincirlerinin kırılgan olduğunu ve güçlendirilmesi gerektiğini söylüyor.
Konteyner krizi Afrika’yı aç bırakabilir
Konteyner krizinin dünyayı kıtlık ve açlığa sürüklediğini dile getiren Rif Line Türkiye Genel Müdür Mehmet Serkan Erdem, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada "Bu durum çok tehlikeli. Yabancı büyük devlet bağlantılı armatörlük şirketleri daha fazla kazanmak için bir oyun oynadı. Şimdi bu oyun bir felakete dönüşmek üzere. Türkiye'den makarna ihracatı yapmak isteyen müşterilerimiz konteyner bulamıyor. 15 konteynerlik makarnayı Almanya gibi ülkelere gönderemezseniz belki büyük kriz yaratmaz ancak Afrika'da birçok ülke için bunlar büyük kayıp" dedi. Diğer yandan Los Angeles limani açıklarında boşaltmayı bekleyen gemi sayısının geçen hafta 38'ken 40’ı aştığı bilgisini veren Erdem, "Çok ciddi bir ekipman problemi doğacak. Eğer bu problem daha da devam ederse lojistik problemi gıda zincirini tehlikeye sokacak bir hale geliyor. Mesela kahvede büyük problem çıkacak. Onu şimdiden söyleyebilirim" dedi. Erdem, ABD limanlarında durumun giderek kötüleştiğini, bekleme sürelerinin uzadığını ve hayvan yemi taşımacılığında da yeterli konteyner olmadığını belirterek “Hükümetler armatörlere baskı yapmalı” diyor.
Denizden çıkan gıdaya da sekte vurdu
FAO’nun Direktör Yardımcısı Maria Helena Semedo da örgütün geçen hafta yayınladığı “COVID-19’un balıkçılar ve deniz gıdaları sistemine etkisi” başlıklı raporuna atıfta bulunarak, “Tedarik zincirlerinde ve tüketici harcamalarındaki bozulma denizden çıkan gıda üretimini de sekteye vurdu” diyerek, konunun sadece tarımda olmadığını hatırlatıyor. Raporda yılın geri kalanında da kısıtlamaların üretimde olumsuz etki yapmaya devam edeceği belirtiliyor.
Gıda enflasyonu da cabası
Dünya gıda fiyatları da altı buçuk yılın zirvesine çıkarak dünyadaki açlık sorunuyla mücadeleyi zorlaştırıyor. BM’nin gıda ve tarım örgütü FAO’nun yayınladığı Gıda Fiyat Endeksi ocak ayında art arda sekizinci defa artış kaydederek hububat, şeker ve bitkisel yağ fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle 2014 yılının temmuz ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Gıda inovasyon merkezleri kurulacak
Dünyanın tarım inovasyonunda öncü ülkesi Hollanda’da Başbakan Mark Rutte, tarım ihracatında lider olan Hollanda’da Dünya Ekonomik Forumu tarafından kurulan “gıda inovasyon merkezleri” için bölgesel bir koordinasyon merkezine ev sahibi yapacağını duyurdu.
IoT gıda atığını yarıya indirebilir
Uzmanlara göre Yapay zeka ve IoT gibi çözümler ise on yılın sonuna kadar gıda atığını yarı yarıya azaltabilir. Şirketlerin IoT uygulamalarını pozitif sonuçlar için kullanmasına danışmanlık veren Eyese, 1 Şubat’ta yayınladığı bir raporda küresel gıda atıklarının IoT’nin gıda tedarik zincirlerini dönüştürmesi sayesinde 2025 itibariyle yüzde 25 oranında azalacağını, on yıl bitmeden de yarı yarıya azalabileceğini söylüyor.
Bitki bazlı protein de krizi hafifletir
Birleşmiş Milletler Çevre Programı, düşünce kuruluşu Chatham House ile birlikte yayınladığı bir raporda, bitki bazlı proteinden beslenmenin artması ve çevre dostu tarım uygulamalarının da gıda ve açlık krizini hafifleteceğini vurguluyor.
