Ramazana sayılı günler kala gıda fiyatları da yeniden tartışılmaya başlandı. Pide, pastırma ve hurma fiyatları gündem olsa da ay boyunca iftar ve sahurda sofranın kurulmasında mutlaka birden fazla defa kullanılacak 25 gıda maddesi bulunuyor. Bu gıda maddelerinin Türkiye genelindeki ortalama maliyeti ise geçen yılki ramazan öncesine göre yüzde 16.4 arttı. Zammın lideri ise yüzde 95.58'le domates oldu. 25 madde arasında sadece yumurtanın fiyatı yüzde 5.71 indirim gördü.
SALÇAYA YÜZDE 29.88 ZAM
Gıda fiyatlarındaki ayarlamalar asıl ramazan öncesi yapıldığı için Haziran 2014'le Mayıs 2015'i karşılaştırdık. Mevsimi de dikkate alarak hazırladığımız listede pazara çıkışına göre fiyatlarında ciddi oynama olduğu için meyveleri eklemedik. Buna göre domates açık arayla zam lideri olsa da mercimek de yüzde 44.41 ile çok da geride kalmadı. Bezelye, soğan ve patlıcan yüzde 38'le 40 arasında pahalandı. Domatesteki rekor artış etkisini salçada da gösterdi. Salçanın fiyatı yüzde 29.88 zamlandı.
KAHVE KEYFİ % 13 PAHALANDI
Yine bu yıl kırmızı et iftar sofralarındaki yerini yüzde 24 daha pahalıya alacak. Fiyatları sürekli gündemde tutuluyor ama pastırma bir kişinin büyük miktarlarda tüketibildiği ürün özelliği taşımıyor. Bir kişinin miktar olarak daha fazla tüketebildiği sucuk da Ramazan sofralarında yer alan bir ürün. Onun fiyatı da yüzde 17.38 arttı. İftar sonrasında içilecek kahvenin fiyatı da yüzde 13.22 yükseldi. Makarna, salatalık, bulgur ve beyaz peynirin fiyatı da çift haneli artış gösterdi. Zeytin, hazır çorba, sevri biber, ayçiçek yağı, yoğurt, un, tavuk eti, meyve suyu, pirincin fiyatları ise tek haneli cüzi artışlar yaşadı.
KOLİ ZAMLARI DÜŞÜK KALDI
Büyük marketler de bir yandan ramazan kolisi fiyatlarını açıklamaya başladı. Bir büyük zincir, 2014 ramazana göre kolilerinin içeriğine birer adet yeni ürün ekledi. Koli fiyatları yüzde 4.5 ile yüzde 10.3 arasında arttı. Bir diğer büyük zincir ise kolilerinde ürün sayısını cinsine göre 8-10 adet şeklinde artırdı. Bu nedenle koli fiyatları ortalama yüzde 20 şeklinde artmış görünüyor. Marketlerin ramazan kolilerinin içindeki ürünler tek tek alındığında daha pahalıya mal oluyor. Uygun fiyat, kolilerin üretici markalarla yapılan özel anlaşmalarla oluşturulmasından kaynaklanıyor.
PİDEYE YÜZDE 33 ZAM
Ramazan pidesi, Ankara'da yüzde 20, İstanbul'da yüzde 33 oranında zamlandı. Geçen yıl Ankara'da 300 gramı 1.5 lira olan ramazan pidesinin fiyatı aynı tutulurken, ağırlığı 250 grama düşürüldü. İstanbul'da ise 300 gram pidenin fiyatı 1.5 liradan 2 liraya çıkarıldı. Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, geçen yıl ramazan pidesi fiyatlarını 2013 ile aynı tutarak, kilogram fiyatını 5 lira olarak belirlediklerini anımsatarak, "Bu yıl ülkemizde ramazan pidesinin kilogram fiyatı azami 6 lira olarak uygulanacak. Bu illere göre farklılık arz edebilir. İllerdeki gram ve fiyatlar farklı olmasına rağmen kilogram bazında 6 liranın üzerinde olmadığını göreceğiz" diye konuştu. Balcı, 2014 yılında Ankara'da 300 gramı 1.5 lira olan pidenin, bu yıl 250 gramı 1.5 liradan satılacağını; İstanbul'da geçen yıl 300 gramı 1.5 lira olan pidenin fiyatının bu yıl 2 liraya çıkacağını söyledi. Balcı, ramazanda diğer gıdalardaki fiyat artışları bir fırsatçılık olarak görülse de pidede böyle bir durumun söz konusu olmadığını savundu.
PASTIRMANIN EN PAHALISI 120 LİRA
Geçtiğimiz yıl kalitelisinin fiyatı 100 lirayı geçince büyük gündem olan pastırma, bu yıl 120 liraları gördü. Ancak 60-70 liralık antrikot pastırmalar da bulunuyor. Üretimin merkezi Kayseri'de ise en kaliteli pastırmanın kilosu 80 lira seviyesinde seyrediyor.
GÜMRÜKTE 2 LİRA, TEZGAHTA 20 LİRA
Yaklaşık 20 çeşidi bulunan hurmanın en pahalısı geçen yıl kilosu 70 liradan satılıyordu. Bu yıl ise kilosu 80 liralık fiyat etiketleri görülmeye başlandı. 2015'in başından bu yana 8 ülkeden hurma ithalatı yapıldı. Hurmanın kilosunun gümrükteki ortalama teslim fiyatı 2.25 lira oldu. Kilosu 9 liraya hurma bulunabilse de genellikle 20 liralık hurmalar tüketildiği için fiyat artışı dikkat çekiyor. Bazı ülkelerden miktar limiti dahilinde sıfır gümrükle ithalat yapılıyor. Ancak genel olarak hurmada yüzde 8 gümrük vergisi, teslimde yüzde 18 ve perakende satışta da yüzde 8 KDV bulunuyor. Ülke bazında bakıldığında en ucuz hurma İran'dan, en pahalısı Filistin'den geliyor. Filistin hurmasının kilosu 12.1 liraya, İran'dan ise 89 kuruşa geliyor. En çok ithalatın yapıldığı Suudi Arabistan hurmasının fiyatı 2.91 lira tutuyor.
"TURİZM EKLENDİĞİNDE ETTE FİYAT DÜŞMEZ"
Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (SETBİR) Başkanı Zeki Ilgaz, ramazan ve turizm sezonunun birlikte başlaması nedeniyle kırmızı et talebinin artacağını söyledi. Ilgaz, "Fiyatlarda önemli ölçüde azalma olmayacak. Başka tedbirler alınmazsa ithal edilen besilik hayvan sayısı yetersiz olduğu için fiyatlarda değişim olmaz" dedi.
