Şaban ayının fazileti ve Şaban ayında oruç tutmanın sevabını Peygamber efendimizin (s.a.v) sünneti seniyyelerinden derleyerek bu ayda yapmamız gereken ibadet ve tesbihatları takipçilerimiz için düzenledik.
Şaban Ayı Nedir?
2021 yılı Şaban Ayı ne zaman? 2021 yılı Şaban Ayı 14 Mart Pazar günü başladı. İslam alemi için önemi büyük olan Şaban ayı fazileti mübarek Ramazan ayı öncesi geçirilen son ay olmasının gereğidir. Kelime olarak; “Ara, fasıla” anlamına gelen ‘Şaban’ isim olarak kullanıldığında; “Özerk, güçlü” anlamlarını taşımaktadır. Kameri ve hicri ayların sekizincisi olan Şaban ayı, “Üç aylar” olarak bilinen faziletli ayların ikincisidir.
Şaban Ayının Fazileti
Peygamber efendimiz (sav) Şaban ayında yapılacak hayırlı amellerin 3 kat daha fazla sevaba kapı açtığını belirtmiştir. Bediuzzaman Said Nursi rahimullah bu ay ile ilgili; “Amellerin sevabı Recep ayında yüz, Şaban ayında üç yüz ve Ramazan da ise bine çıkar” buyurarak Şaban ayının anlam ve önemini vurgulamıştır. Müminlerin Mübarek Ramazan ayına erişirken hazırlık yaptığı aydır.
Büyük mutasavvıflardan Zunnun-i Mısri hazretleri 3 ayları şu cümlelerle anlatır;
“Recep ekme ayıdır, Şaban sulama ayıdır, Ramazan derleyip toplama ayıdır. Herkes ne ekerse onu biçer ne yaparsa cezasını çeker. Bir kimse ekimi bırakırsa, hasat zamanı ekmediğine pişman olur. Kıyamet gününde ise çok kötü duruma düşer.”
Şaban ayı, Ramazanın habercisi olması açısından oldukça büyük bir anlam taşımaktadır. Birçok kişinin kulluk vazifesinin önemli kısmını ertelediği Ramazan ayında her ne kadar şeytanlar bağlanmış olsa da yine de gaflet birçok Müslümanın yakasını bırakmaz ve hesap ettikleri hayır ve hasenatı gerçekleştiremezler. Bunun en büyük nedeni ise kişilerin Ramazan öncesi Recep ve Şaban gibi iki mübarek ayı hayır içinde geçirmemeleridir. En büyük örneğimiz olan Efendimizin (s.a.v) hayatına baktığımız zaman Ramazan öncesi hayırlı amellerini arttırdığını, Recep ve Şaban aylarında oruç ibadetini sıklaştırdığı görülür. Allah azze ve cellenin rızasını celp etmeye talip tüm kulların üzerine düşen de, böyle rahmet aylarını fırsat bilip kalbini maneviyat ile doldurmasıdır. Kul, her ne kadar yaptığı ameller ile Allah azze ve cellenin ihsan ettiği nimetlerin hakkını ödeyemese de rızayı ilahiyi çekerek cehennemden kurtulan kulların arasına girmeye ve gerçek bayramlara ulaşmaya nail olabilsin.
Müslümanlar arttırdığı hayırlı işler ile hem bu ayı feyizli geçirir hem de Ramazan ayının hazırlığını gerçekleştirir. Efendimiz (s.a.v)
“Amellerin en hayırlısı az ama devamlı olanıdır.” (Buhari, İman) buyurmuştur. Kişi hayırlı amelleri bu mübarek aylarda az az haslet haline getirmeye niyet eder ve çabalarsa bu amellerin mübarek ayların ardından kendisiyle geldiğini görecektir.
Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri Şaban ayı için şu ifadeleri kullanır:
“Şaban ve Ramazan ayında akıldan ziyade kalp çalışır. Bu üç aylar öyle faziletlidir ki; amellerin sevabı Recep ayında yüz, Şaban ayında üç yüz ve Ramazan da ise bine çıkar. Sakın ola bu aydan küslükle çıkmayınız. Kardeşlerinizde aranızda soğukluk varsa bunları bu aylarda bitiriniz.”
3 ayların ikincisi olan Şaban ayı için Efendimiz (s.a.v), bu ayı kendi ayı olarak nitelendirmiştir.
Aişe (r.a): “Peygamberimiz şaban ayında bazen o kadar oruç tutarlardı ki biz Peygamber şaban ayının tamamını oruçlu geçirecek zannederdik. Bazen de bu kadar tutmazlardı” diyerek Allah Rasulü’nün bu ayda ibadet ve oruca verdiği öneme dikkat çekmiştir.
Enes bin Malik’ten rivayetle, Efendimiz (s.a.v)’e: “Ey Allah’ın Rasulü, Ramazan'dan başka en faziletli oruç ayı hangi aydadır?" diye sorulunca efendimiz (s.a.v): "Ramazan'ı tazim için (Ramazan hürmetine) Şâban'da tutulan oruçtur." cevabını vermiştir. (Tirmizi, Zekat, 28)
Şaban Ayında Oruç Tutmanın Fazileti
Üsame (r.a) sorar: "Ey Allah’ın Rasulü, Şaban ayında tuttuğun kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunu görmedim."
Bunun üzerine efendimiz (s.a.v): "Receb ve Ramazan ayları arasında şu Şaban ayında insanlar gafildir. Bu öyle bir aydır ki, ameller, Alemlerin Rabbine bu ayda yükseltilir. Ben oruçlu iken amellerimin yükseltilmesini severim." buyurmuştur. (Nesei, Savm 70)
Hadis-i şeriften de anlaşıldığı üzere; Şaban ayı amellerin kat kat fazla kaydedildiği bol kazançlı bir aydır. Efendimizin de (sav) dikkat çektiği gibi; amellerin Allah katına kul oruçlu iken yükselmesi daha faziletlidir.
İmamı Sadık buyurmuştur: “Kulun şaban ayında tuttuğu oruç kıyamet gününün zahiresidir (biriktirdiği hazinedir) her kim şaban Ayı'nda çokça oruç tutarsa Hak Teâlâ onun geçimini kolaylaştırır ve düşmanların şerrini ondan defeder.”
Şaban Ayında Neler Yapılmalı?
Bu mübarek aylar, Allah’ın kullarına düşünmesi ve kendisini muhasebe edip yalnız O’na yönelmesi için fırsattır. Peki Şaban ayında neler yapılmalıdır?
1- Nefisler muhasebe edilmeli, tek sermayemiz olan ömrümüzü nerede ve nasıl harcadığımız gözden geçirilmelidir. Rabbimiz “Ey müminler! Tevbe edin ki felah bulasınız.” buyurarak bizleri pişmanlığımızı dile getirmeye davet etmektedir. Rabbimiz kullarından günahsız olmalarını değil, günahı fark edip terk etmek üzere kendisine niyazda bulunmasını istemektedir. Şaban ayı ve diğer mübarek aylar dua ve tövbelerimizin kabulüne dair ümidimizin arttığı zamanlardır.
2- Nafile ibadet alışkanlığı edinilmeli. Bir meseleyi alışkanlık ve haslet haline getirmek için uzmanların görüşü 30-60 gündür. Kişi amellerinde hassasiyet ve disiplin kazanmak isterse bu mübarek aylar büyük fırsattır. Şaban ayı namazı hassasiyetle kıldığımız bir ay olmalıdır. Mesela kişi Şaban ayında her akşam iki rekat evvabin namazı kılmayı şiar edinir ve Şaban ayı ve Ramazanda aynı hassasiyetle devam ederse, bu ayı güzel bir haslet edinerek geçirmiş olur.
3- Tefekkür edilmeli, mahlukat üzerinde uzun düşünme zamanları oluşturulmalı. Kur’an “hiç düşünmez misiniz, hiç akletmez misiniz, bunlarda düşünen kimseler için ibretler vardır” gibi cümlelerle düşünme üzerine dikkat çekmiştir. Bu minvalde Rabbimizin bizden istediği düşünen bir Müslüman olmamızdır.
4- Kur’an Okunmalı. Alparslan Kuytul Hoca bu minvalde “en çok okuduğunuz kitap Kur’an olmalı, en çok araştırdığınız kitap Kur’an olmalı, en çok konuştuğunuz kitap Kur’an olmalı. Hiçbir kitap Kur’an’ın önüne perde yapılmamalı.” der. Müslüman zaman ve fırsat beklemeden her şekilde Allah’ın kitabıyla haşır neşir olmalıdır. Şaban ayını bu meselede bir fırsat bilip bol bol Kur’an okunmalıdır.
5- Kardeşlik ilişkileri sıkılaşmalı, kardeşlik ruhuyla Ramazan ayına giriş yapılmalı.
6- Günlük vird ve zikirleri okumada hassasiyet sahibi olunmalı.
7- Kaza namazları ve oruçları belirlenmeli, Ramazan ayına erişmeden şaban ayı içinde eda edilmeli.
8- Sünnet olan oruçları (pazartesi-perşembe) tutmada istikrar sahibi olmalı.
Günlük Çekilebilecek Zikirler
رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَٓا اِنْ نَس۪ينَٓا اَوْ اَخْطَأْنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَٓا اِصْراً كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِه۪ۚ وَاعْفُ عَنَّا۠ وَاغْفِرْ لَنَا۠ وَارْحَمْنَا۠ اَنْتَ مَوْلٰينَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَ
“Rabbimiz unutursak veya hata yaparsak bizi sorumlu tutma. Rabbimiz, bizden öncekilere yüklediğin gibi bize de ağır bir yük yükleme. Rabbimiz, bize gücümüzün yetmediğini de taşıtma. Bizi affet, bizi bağışla, bize merhamet et. Sen bizim Mevlâmızsın. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et.” Bakara, 286
رَبَّنَٓا اَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْراً وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَۜ
“Rabbimiz üzerimize sabır yağdır. Ayaklarımızı sağlamlaştır. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et.” Bakara, 250
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ اِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةًۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْوَهَّابُ
“Rabbimiz, bizi doğru yola ilettikten sonra, kalplerimizi kaydırma, bize katından bir rahmet ver, şüphesiz sen çok bağışlayansın.” Âl-i İmran, 8-9
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَاِسْرَافَنَا ف۪ٓي اَمْرِنَا وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِر۪ينَ
“Rabbimiz, günahlarımızı ve işlerimizdeki aşırılıklarımızı bağışla, ayaklarımızı sağlamlaştır ve kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et.” Al-i İmran, 147
رَبَّنَٓا اٰتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْلَنَا مِنْ اَمْرِنَا رَشَداً .
“Ey Rabbimiz! Bize katından bir rahmet ver ve içinde bulunduğumuz şu durumda bize kurtuluş ve doğruluğa ulaşmayı kolaylaştır.” Kehf, 10
رَبِّ لَا تَذَرْن۪ي فَرْداً وَاَنْتَ خَيْرُ الْوَارِث۪ينَۚ
“Rabbim! Beni tek başıma bırakma. Sen varislerin en hayırlısısın.” Enbiya, 89
رَبِّ اِنّ۪ي لِمَٓا اَنْزَلْتَ اِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَق۪يرٌ
“Rabbim! Bana göndereceğin her hayra muhtacım.” Kasas, 24
Şaban Ayına Özel Bir İbadet Şekli Var Mıdır?
Şaban ayı tesbihleri, Şaban ayı ibadetleri, namazı, zikirleri gibi Şaban ayına has ibadetler bulunmamaktadır. Bir Müslüman bu ayları ihya etmeye çalışmakla beraber, dinin içine karıştırılan ve İslam dinine zarar veren bid’at ve hurafelere aldanmamalı ve bunları peygamberimiz’in (sav) sünnetinden ayırt etmelidir.
