1991-95 yılları arasındaki Yugoslavya iç savaşı sırasında, Birleşmiş Milletler güvenli bölgesinde olmasına rağmen, Srebrenitsa kentinde Sırp güçleri tarafından gerçekleştirilen soykırım hakkındaki davalarda yeni bir sayfa daha açıldı.
İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki en büyük savaş suçlarından biri olarak görülen ve Radovan Karaçiç başta olmak üzere hiyerarşinin en tepesindeki komutanların Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi tarafından mahkûm edilmesinin ardından; soykırıma ilişkin Sırbistan mahkemelerinde de ilk yargılamalar, savunmanın erteleme talebine rağmen, bugün resmen başladı.
Bosna Hersek ve Sırbistan arasında savaş suçlarının soruşturulmasına istinaden 2013 yılında imzalanan ve yürürlüğe giren işbirliği anlaşması çerçevesinde Mart 2015’te 8 Sırp asker tutuklanmıştı.
Jahorina Eğitim Bölüğü üyeleri olduğu belirtilen, tutuklu eski askerler Nedeljko Milidragovic, Aleksa Golijanin, Milivoje Batinica, Aleksandar Dacevic, Bora Miletic, Jovan Petrovic, Dragomir Parovic ve Vidosav Vasic; Kravica bölgesindeki bir depoda 100’ün üzerindeki sivile yönelik katliamı organize etmek ve gerçekleştirmekten suçlanıyor.
Bosna Hersek mahkemeleri, Milidragovic ve Golijanin’in 10-19 Temmuz arasındaki Srebrenitsa’da yaşanan katliamlardan dolayı da soykırım suçlamasında bulunmuş fakat iki asker Sırbistan’da yaşadığı için haklarında işlem yapılamamıştı.
Milidragovic’in, Srebrenitsa yakınlarındaki Potocari bölgesinde yapılan aramalar esnasında engelli bir Boşnak sivili öldürdüğü ve sonrasında 15-20 kişi civarındaki bir grubun ailelerinden alınarak civardaki bir çayırda infaz ettiği; Golijanin de benzer şekilde Konjevic Polje’den Bratunac kentine götürülen 20 tutsağın yol kenarında katlettiği iddialar arasında.
Srebrenitsa Anneleri Derneği başkanı Munira Subasic, savaş suçlularına birer şahitmiş gibi muamele edildiğini ve Sırbistan’da özgürce yaşadıklarını söylerken, ertelemeleri ülkedeki hukuk sisteminin işlememesi olarak yorumlamış ve ertelemelerin sürmesi durumunda yüzlerce Boşnak’ın Belgrad’a gelerek öfkesini göstereceğini açıklamıştı.
Sırbistan Savaş Suçları Savcılığı yetkilisi Bruno Vekaric tarafından “benzeri görülmemiş ölçekte” olarak tanımlanan davada, sanıklarının yargılanması çeşitli nedenlerden dolayı bir süredir erteleniyordu.
Belgrad’da bulunan Özel Savaş Suçları Mahkemesi tarafından yürütülecek yargılamada, sanık avukatları duruşmalarda ifade verecek gizli tanıkların kimliği hakkında kendilerine bilgi verilmediği gerekçesiyle erteleme istemişti. İsteğin reddedilmesinden sonra adil yargılama haklarının çiğnendiği iddiasıyla reddi hakim talebinde bulunulmasından dolayı da duruşma bir türlü başlayamamıştı.
Bosna merkezli Soykırım Kurbanları ve Şahitleri Derneği yetkili Murat Tahirovic, yaptığı açıklamada Sırbistan yetkililerinin şüphelileri tutuklamasının “iyi bir gelişme” olarak nitelerken, soykırımdan yargılanmaları gerektiğini de belirtiyor.
Öte yandan, soykırıma yönelik yargılama Avrupa Birliği’ne üye olmak isteyen Sırbistan’ın müzakereler kapsamında da önemli bir test ve dönüm noktası olarak görülüyor ve yakından takip ediliyor. 2015 yılında Başbakan Aleksandar Vucic da bu kapsamda Srebrenitsa soykırımı anmasına katılmış fakat Boşnaklar tarafından protesto edilmekten kurtulamamıştı.
