Sudan’da nisan ortasından bu yana çatışan ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), birbirlerini iki gün önce başlayan bir haftalık ateşkesi ihlal etmekle suçladı.
ABD ve Suudi Arabistan’ın arabuluculuğunda Cidde kentinde ilan edilen ateşkes, ikinci gününde de taraflarca ihlal edildi.
Başkent Hartum’un merkezi, kuzeyindeki Bahri ve batısındaki Umdurman’da şiddetli çatışmalar yaşandı.
Ordudan yapılan açıklamada, HDK’nin batıda Çad sınırındaki El Cuneyne ve Zalince kentlerine saldırdığı, güneydeki El Ubeyd kentini muhasarayı sürdürdüğü ve sonuncusu başkent Hartum’daki Ahmed Kasım Hastanesi olmak üzere hastaneleri işgali devam ettirerek 22 Mayıs’tan itibaren ilan edilen bir haftalık ateşkesi ihlal ettiği belirtildi.
HDK’nin salı günü başkentin kuzeyindeki Vadi Seyyidina askeri hava üssüne saldırdığı ve başkentteki darphaneye baskın düzenlediği belirtilen açıklamada, bugün askeri bir uçağın motor arızası sebebiyle düştüğü ancak iki pilotun sağ olarak uçağı terk ettiği aktarıldı.
HDK’den yapılan açıklamada ise ordunun savaş uçakları, topçu ateşi ve karadan saldırarak ateşkesi farklı noktalarda ihlal ettiği belirtildi.
Meşru müdafaa hakkının kullanıldığı ileri sürülen açıklamada, ordunun başkent Hartum’un Gabe Caddesi’ndeki saldırısının püskürtüldüğü ve 3 tankın ele geçirildiği bildirildi.
Açıklamada, “Başkentin batısındaki Umdurman’da uçaklar, güçlerimizin Hartum’daki mevzilerine saldırdı ve Mig tipi bir uçak düşürüldü.” ifadeleri kullanıldı.
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde başkentin batısındaki Umdurman’da orduya ait Mig tipi savaş uçağının HDK’nin uçak savar ateşinin ardından alev aldığı ve iki pilotun paraşütle uçağı terk ettiği görülüyor.
Görüntülerde pilotlardan birinin askerin kontrolündeki bölgeye inmeyi başardığı ancak diğer pilotun yaralı olarak HDK’nin eline geçtiği kameralara yansıyor.
Kısa vadeli ateşkes
Taraflar, uluslararası toplumun aracılık etmesiyle, 20 Mayıs’ta, 22 Mayıs Pazartesi 21.45’ten itibaren geçerli olmak üzere ateşkes ilan ettiklerini açıklamıştı.
Suudi Arabistan ve ABD, Sudan’da çatışan ordu ile HDK arasındaki krizi çözmek için Cidde şehrinde yapılan görüşmelerin devam edeceğini bildirmişti.
Sudan’ın tamamında uygulanacak “acil insani yardımların ulaştırılması ve temel hizmetlerin sağlanmasının” hedeflendiği kısa vadeli ateşkes anlaşması, tarafların Cidde Bildirgesi’nde insani yükümlülüklerle ilgili verilen taahhütlere uymasını kapsıyor.
Sudan’da ordu ile HDK arasında çatışma
Ordu, bir zamanlar desteklediği ancak bağımsız ve paralel bir ordu gibi davranması nedeniyle tehdit olarak gördüğü HDK’nin, 2 yıl içerisinde tamamen orduya entegre edilmesini talep ederken, HDK’nin ise sivil bir hükümetin ardından yaklaşık 10 yıla yayılan bir süreçte bunu kabul edebileceğini açıklamasıyla başlayan söz savaşı ve tırmanan gerginlik, 15 Nisan sabahı taraflar arasında başkent Hartum ve çeşitli şehirlerde silahlı çatışmaya dönüşmüştü.
HDK, 2019’da darbeyle devrilen Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir döneminde Darfur’da isyancılara karşı savaşmak, sınırları korumak ve asayişi sağlamak amacıyla milis yapılanma şeklinde oluşturuldu. 2013’te Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatına bağlanan ardından giderek daha bağımsız bir yapıya kavuşan HDK’nin on binlerce mensubu bulunuyor.
Ülke içinde bir milyondan fazla kişinin yerlerinden edildiğini belirten Birleşmiş Milletler, çatışmalar nedeniyle 300 bin kişinin de çevre ülkelere kaçtığını açıkladı.
Sudan Sağlık Bakanlığı da çatışmaların başından bu yana 709 kişinin öldüğünü, 5 bin 424 kişinin yaralandığını duyurdu.
