Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Malatya Genç Girişimciler Kurulu Başkanı Abdurrahman Baydemir, Suriyelilerin ülkelerine geri dönmesi durumunda Türkiye'deki istihdam üzerinde olumsuz etkilerin ortaya çıkacağını ifade etti. Baydemir, özellikle sanayi, tarım ve hayvancılık gibi emek yoğun sektörlerin Suriyeli işçilerine büyük ölçüde bağımlı olduğunu vurgulayarak, "Suriyeliler olmadan iş gücü zayıflaması artacaktır" dedi.
"Türkiye'nin Ağır İş Yükünü Suriyeliler Çekiyor"
Baydemir, Türkiye'deki üretim gücünün büyük bir kısmı Suriyelilerin oluştuğunu belirtti:
"Sanayi ve tarım sektörlerinde ağır işlerin büyük oranda Suriyeliler taşıyor. Çukurova bölgesinde hasat yapan üretimin %50-60'ı Yabancı uyruklu. Aynı şekilde inşaat ve hayvancılık sektörlerinde çalışanların önemli bir kısmı Afganlı ya da Suriyeliler giderse, işçi ücretleri artacak ve istihdam sorunları derinleşecektir."
Kayısı Sektörü ve Suriyelilerin Rolü
Aile şirketinde kuru meyve ihracatı yapan Berk Vural, Suriyelilerin ülkelerine döneceğini düşünmediğini belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Ben de Malatya'da Organize Sanayi Bölgesi'nde ailemle birlikte kuru meyve ihracatı yapan bir firmada görev almaktayım. Babamın sektör tecrübesi yaklaşık 30 yıla dayanıyor. Ben de hemen hemen 10 senedir bu sektörün içerisindeyim. Bizim sektörümüz için konuşacak olursak Malatya tarımsal anlamda kayısıya bağlı olan bir il. Bu sektörde yaklaşık 10 yıl, 15 yıl yani Suriye savaşından bu yana çalışan personelin gerek bahçede gerek işletmelerde büyük bir çoğunluğunu Suriyeliler oluşturmakta. Dediğim gibi son senelerde tamamen Suriyelilerin eline bağlı kayısı işi. Benim şahsi fikrim, gideceklerine inanmıyorum. Neden diyeceksiniz? Çünkü küçükken buraya gelen bir Suriyeli kardeşimiz bugün burada hayatını kurdu, hayatını idame ediyor. Belki evlendi, çocukları oldu. Artık buranın insan olarak kendilerini görüyorlar. Malatya üzerinde konuşmayalım, genel Türkiye anlamında söylüyorum. Ben o yüzden tekrardan oraya döneceklerini düşünmüyorum. Çünkü döndükleri zaman bıraktıkları bir ülke, bıraktıkları gibi bir şehir bulamayacaklarını görüyorum. O yüzden de gideceklerine inanmıyorum.”
Suriye'deki Belirsizlik Geri Dönüşü Engelli
Suriye'deki siyasi ve sosyal durumun hala belirsiz olduğunu belirten Süleyman Yücel, bu durumun geri dönüş ihtimalini zorlaştırdığını dile getirdi:
"Suriyeliler için geri dönüş, şu anki koşullar mümkün altında görünmüyor. Suriye'deki siyasi düzenin nasıl şekilleneceği" Ayrıca Türkiye'de kök salan ve burada memleketi olarak gören birçok Suriyeli, geri dönmek istemeyecektir."
"SEKTÖRDE SURİYELİ, SAYISI YÜKSEK, ANCAK SİGORTALI SAYISI DÜŞÜK''
Mali Müşavir Tümer Ülger ise Suriyelilerin kendi ülkelerine gönderilmeleri gerektiğini belirterek şunları ifade etti:
“Bir yabancı uyruklu vatandaş çalıştıracaksak, 5 Türk işçi istihdam etmek zorundayız. Bu kanunen böyle, sosyal sigortalar kanununa göre. Ben de arkadaşlarıma katılıyorum. Ancak ekonomik açıdan düşündüğümde, bu Suriyeli vatandaşların göçleri sağlanmalı. Çünkü Türkiye üzerinde sosyal haklar aldıklarını, biliyoruz, duyuyoruz. Bu taraftan baktığımızda, ekonomik açıdan daha farklı süreçler görebiliriz. Belki ekonomimize daha katkı olabilir. Tabii ki Suriye işçi istihdamının da ülkemizden gitmesi de işçilik maliyetlerine etki edecek. Ters taraflı düşünürsek, bu etki de işverenler tarafından ürün maliyetlerine yansıtılacaktır diye düşünüyorum. Sektörde Suriyeli sayısı yüksek, ancak sigortalı sayısı düşük. Devlet de buna göz yumar gibi oluyor benim tahminimce. Denetim yok diyebiliriz.”
TOBB Malatya Genç Girişimciler Kurulu Üyeleri, Suriyelilerin geri dönüşüyle ilgili çok yönlü olayların yaşanacağı konusunda hemfikir. Ancak bu durumun ekonomik ve sosyal dengeler üzerinde nasıl bir sonuç doğuracağı belirsizliğini koruyor.
