Karabağ’ın sembol şehri Şuşa’da, Ermenistan işgalinden kurtarılan bölgelerin imarı ve yeniden yapılandırılması için Türk dünyasından iş insanlarının katılımıyla forum düzenlendi.
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan Özbekistan ve Macaristan arasındaki karşılıklı ticaret ve yatırım ilişkilerinin gelişmesine destek olmak amacıyla kurulan Türk Ticaret ve Sanayi Odasının (Türk TSO) düzenlediği forumda, Azerbaycan’dan ve diğer üye ülkelerden yetkililer ve iş insanları yer aldı.
Foruma Azerbaycan Tarım Bakanı İnam Kerimov, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Genel Sekreteri Baghdad Amreyev, Azerbaycan Ekonomi Bakan Yardımcısı Sahib Memmedov, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türk TSO Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu katıldı. TDT üyesi ülkelerden yaklaşık 200 iş insanının yer aldığı etkinliğe, Azerbaycan Ulusal Girişimciler Konfederasyonu (ASK) Başkanı Memmed Musayev, Küçük ve Orta Ölçekli Girişimciliğin Desteklenmesi Ajansı (KOBİA) Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Memmedov, Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odası Divan Başkanı Kubanychbek Kasymaliyev ve Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Farhodjon Toshpulatov da iştirak etti.
Azerbaycan Tarım Bakanı Kerimov, etkinlikte yaptığı konuşmada, işgalden kurtarılan bölgelerde yapılan yeni yolların Azerbaycan’ın lojistik olanaklarını genişleteceğini, dost ve kardeş ülkeler de bu olanaklardan faydalanacağını belirtti. Kerimov, Karabağ ve Doğu Zengezur bölgesinin tarım ve yatırım olanaklarına işaret ederek “Yabancı yatırımcılarla iş birliği olanakları geniştir. İş insanlarına reel yatırım olanaklarını değerlendirme çağrısında bulunuyorum.” dedi.
TDT Genel Sekreteri Amreyev ise 30 yıl boyunca işgal altında bulunan ve yıkıma uğrayan Karabağ’ın imarında Türk devletlerinin iş birliği yapacağından emin olduğunu söyledi. Amreyev, bölgenin büyük potansiyele sahip olduğunu, Zengezur Koridoru açıldıktan sonra bu güzergahın TDT üyesi ülkelerince de kullanılabileceğini belirterek “Bugün, Karabağ’ın imar ve yeniden yapılandırılmasında yer alacağımı göstermek için Şuşa’da bir aradayız.” diye konuştu. Azerbaycan Ekonomi Bakan Yardımcısı Memmedov de işgalden kurtarılan bölgelerin sanayi potansiyelinden ve burada kurulan sanayi parklarına değinerek iş insanlarına yatırım çağrısında bulundu.
“Karabağ’ı parlayan bir yıldız yapmak bizim elimizde”
TOBB ve Türk TSO Başkanı Hisarcıklıoğlu da ekonomisi hızla gelişen Azerbaycan’ın cazip iş ve yatırım imkanları sunduğunu ifade etti. Hisarcıklıoğlu, 2. Karabağ Savaşı’ndan sonra bölgede kalıcı barış ve huzur için büyük bir fırsat doğduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Azerbaycanlı kardeşlerimizle birlikte, Türk dünyası olarak bölgenin gelişmesi, huzurun kökleşmesi için üzerimize düşenleri yapmaya hazırız. Bu iş birliği ve destek mesajımız için bir kez daha buradayız. Şimdi Karabağ’ı ve Şuşa’yı da Bakü ve diğer Azerbaycan şehirleri gibi parlayan bir yıldız yapmak bizim elimizde.”
Tarımdan turizme, gıdaya, sanayiden bilişime kadar Karabağ’ın çekim merkezi yapılması gerektiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, Nahçıvan’la Bakü’yü birbirine bağlayacak Zengezur Koridoru’nun ticaretinin gelişmesine büyük katkılar sağlayacağını kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, Türk dünyası olarak, 1,1 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe, 560 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ve 160 milyonluk nüfusa sahip olduklarını hatırlatarak “Sadece bu rakamlar bile bir araya geldiğimizde nasıl büyük bir küresel güce dönüşebileceğimizi göstermektedir. Bu gücü harekete geçirmek için önce aramızdaki iktisadi entegrasyonu artırmalıyız. Bu da daha fazla ticaretle mümkün olacaktır.” ifadelerini kullandı.
“Kardeşler birbirine kota koymaz”
Ticaretin artırılması için ülkeler arasında tercihli ve serbest ticaret anlaşmaların imzalanması, yatırımcıları çekilmesi için uluslararası standartta bir tahkim imkanı sağlanması ve gümrükte geçişlerin hızlandırılması gerektiğini söyleyen Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:
“Hazar Denizi gibi çok önemli bir geçiş noktasını, daha aktif ve daha az maliyetli şekilde kullanmalıyız. Trans Hazar Doğal Gaz Boru Hattı’nın inşasına bir an önce başlamamız gerekli. Birbirimize yönelik, geçiş kotalarını da kaldırmalıyız. Kardeşler birbirine kota koymaz. Daha fazla ticaret, daha fazla girişimciyle ve daha güçlü özel sektörle sağlanır. Ülkelerimizdeki girişimciliği ve özel sektörü geliştirmek için de güçlü odalara ihtiyacımız var. Türkiye bu konuda önemli başarılara ve tecrübeye sahip. Bunları da sizlerle paylaşmaya hazırız. Lütfen oda reformu çalışmalarımızı bir koordinasyon içinde yapalım. TOBB bu konuda tüm olanaklarını seferber etmeye de hazırdır. Her şey kardeşlerimiz için.”
ASK Başkanı Musayev, Azerbaycanlı iş insanları adından Karabağ’ın imarında irade sergileyen kardeş ülkelerin iş insanlarına teşekkür etti.
KOBİA Yönetim Kurulu Başkanı Memmedov da işgalden kurtarılan bölgelerde hem yerli hem de yabancı iş insanları için verimli yatırım olanağı sağlandığını belirtti.
Memmedov, işgalden kurtarılan bölgelere yatırım için 1300 şirketin başvuruda bulunduğunu, bunlardan 460’nın yaklaşık 40 farklı ülkeden yabancı şirketler olduğunu bildirdi.
Forum, açılış konuşmalarının ardından “Karabağ ve Doğu ekonomik bölgesinde yatırım imkanları” başlıklı panel ve ikili iş görüşmeleriyle devam etti.
