Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın (TİSVA) hazırladığı rapor, Türkiye'de israfın boyutlarını gözler önüne serdi. Buna göre Türkiye, bir yılda milli gelirin yüzde 15’ine denk gelen yaklaşık 555 milyar lira kaynağını israf ediyor. 214 milyar liralık gıda israfının yapıldığı Türkiye’de günde 6 milyon ekmek çöpe gitti. Hazırlanan rapor, Türkiye’nin enerjide, suda, gıdada, meyve-sebzede yaptığı israfın boyutlarını gözler önüne serdi.
En büyük israf kalemlerinden biri enerji. Rapora göre konutlarda her 100 TL elektrik faturasının 35 TL’sini tasarruf etme potansiyeli bulunuyor. Türkiye’nin toplam enerji tasarruf potansiyeli yüzde 25 olarak tespit edildi. Aslında sadece konutlarda israf önlense bu oldukça büyük bir tasarruf anlamına gelecek. Şöyle ki, Türkiye’de tüketilen toplam elektrik enerjisi içinde aydınlatmanın payı yüzde 25 olarak veriliyor. Bu, yüzde 35 konutlarda enerji tasarruf sağlandığında Türkiye genelinde ayda yaklaşık 4 milyar kWh’lık bir tasarruf anlamına geliyor.
GIDADA SORUN
Rapor, Türkiye milli gelirinin yaklaşık yüzde 15’ini israf ettiğine dikkat çekerken bunun 2018 yılı verilerine göre 555 milyar liraya ulaştığını gözler önüne seriyor. Bu hesap hem ana israf kaynakları hem de gıda, enerji su gibi israf kaynaklarından hesaplandı.
Raporda, gıda alanında Türkiye’de israf edilen miktarın 26 milyon ton olduğuna işaret edilirken bunun 125 milyar liraya karşılık geldiği belirtildi.
Ayrıca, Türkiye’de bir yılda yetişen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25-40’ı kaybolduğu veya israf edildiğine de dikkat çekilerek en iyimser hesapla bunun 25 milyar lira değerinde olduğu vurgulandı.
EKMEKTEKİ İSRAF
Ekmek israfının ayrıca dikkat çektiği kaydedilen raporda şöyle denildi: “Ülkemizde 300 gram üzerinden günde yaklaşık 85 milyon ekmek üretilmiş, tüketim ise 79 milyon civarında gerçekleşmiştir. Geriye kalan 6 milyon ekmeğin günlük çöpe gittiği ifade edilmektedir. Bu oran üretilen ekmeğin yüzde 7’sine denk gelmektedir.”
Türkiye genelinde kağıt-karton tüketimi yıllık yaklaşık 6 milyon tondur. Kişi başı tüketim ise 70 kilogramdır. Her yıl kâğıt, karton ve yaşamsal ihtiyaçlarımız için kişi başı ortalama 7 adet ağaç tüketilmektedir.
DAMLAYAN MUSLUKTAN 11 MİLYAR TL’LİK KAYIP
Damlayarak akan bir musluk, yılda 3 metreküplük su kaybına sebep olmaktadır. Bunun her konuta maliyeti yaklaşık 6 bin TL civarındadır. Türkiye’de yaklaşık 19 milyon konuttan sadece yüzde 10’unda böyle bir durum olduğunda, oluşan israf yaklaşık 11 milyar TL’dir. Bir kişinin günde iki kez 1 dakika boyunca musluk suyunu kapatmadan diş fırçalaması yılda 8 ton su israfına neden olmaktadır. Bunu, nüfusun yüzde 20’sinin yaptığı hesaplandığında ülkemizin toplam kaynak kaybı yaklaşık 13 milyar TL oluyor.
SU GİDERİ 14 LİRA ARTTI
Bir ülkenin su zengini sayılması için kişi başına yıllık 8-10 bin metreküp su düşmesi gerekir. Türkiye 1.593 metreküplük kişi başına kullanılabilir su miktarıyla su zengini bir ülke değildir. DSİ verilerine göre, 2030 yılında 100 milyon nüfusa ulaşacak Türkiye’nin kişi başına 1.120 metreküp kullanılabilir su miktarıyla, su sıkıntısı çeken bir ülke konumuna gelecektir. Buna göre 2050 veya 2100 yılında Türkiye’yi çok ciddi bir su krizi mücadelesi beklemektedir.Bireyler arasında ‘51-100 TL’ arası su faturası ödeyenler (yüzde 51,6) en yüksek orandadır. Aylık ortalama ödenen su faturası ortalama yaklaşık 79,50 TL’dir. Hesaplamaya göre 1 yılda aylık su gideri 14,10 TL’lik bir artış göstermiştir.”
