Yargıtaydan 'Soyadı' Kararı

İstanbul'da 2000 yılında Mahmut Ünlü ile evlenen Emine Ünlü, 2007 yılında eşinden boşandı. Çiftin 2005'te dünyaya gelen Ali isimli çocuklarının velayeti anneye verildi. Emine Ünlü, 2010 yılında Ali Ertaş ile evlenerek Ertaş soyadını aldı. Kadın, eski eşinden olan çocuğunun yeni eşinin soyadını taşıması için İstanbul Anadolu 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtı. Mahkeme davayı kabul ederek, çocuğun "Ünlü" olan soyadının "Ertaş" olarak değiştirilmesine hükmetti. Kararın temyiz edilmesi üzerine dosyayı görüşen Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, yerel mahkemenin kararını bozdu. Bozma kararında, 2525 sayılı Soyadı Kanunu'nun 4. maddesindeki "evliliğin feshi veya boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği veya seçeceği soyadı alır" ibaresinin Anayasa Mahkemesince iptalinden sonra velayet hakkına sahip annelerin çocuklarına kendi soyadlarını vermek için bir çaba içine girip bu tür soyadı davaları açtıkları anlatıldı. "EVRENSEL HUKUK DÜZENİ İZİN VERMEZ" Söz konusu düzenlemenin, velayet hakkının kullanılmasında kadın ve erkeğin birbiriyle eşit oldukları ilkesine aykırılık nedeniyle iptal edildiği anlatılan kararda,"Durumdan vazife çıkartarak ya da geçici elde edilmiş bazı hak ve imkanlardan yararlanarak kadın veya erkeğin kendi lehine bir üstünlük yarışına girmesine milli yasalar ile evrensel hukuk düzeni izin vermez" ifadesi kullanıldı. Kararda, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 321. maddesinin Anayasa Mahkemesinin incelemesinden geçtiği ve "çocuğun, ana ve baba evli ise ailenin soyadını alacağı" hükmünün Anayasa'ya aykırı olmadığına karar verildiği anlatıldı. Buradaki "aile" deyiminden babanın anlaşılacağının Anayasa Mahkemesince de kabul edildiği belirtilen kararda, aynı kanun maddesindeki "evli değilse ananın" ibaresinin baba lehine iptal edildiği bildirildi. Bozma kararı üzerine dosyayı yeniden görüşen yerel mahkeme ise ilk kararında direndi. Direnme kararında, iptal edilen düzenlemenin, boşanma halinde dahi çocuğun soyadını belirleme hakkını babadan aldığı, eşitlik ilkesi gereği bu hakkın anne tarafından da kullanılabilmesine olanak tanıdığı savunuldu. Direnme kararının ardından dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun gündemine geldi. Kurul, yerel mahkemenin direnme kararını bozarak, kadının boşandığı eşinden olan çocuğuna yeni eşinin soyadını veremeyeceğine hükmetti.