Efendimiz'in kendisini çok sevdiği ve onu göremeyince: "Ne oldu ki ben o melîh, fasîh dostumuzu göremiyorum." buyurduğu Hazreti Talha bin Ubeydullah...
Ve yine efendimizin; “Yeryüzünde yürüyen bir şehide bakarak sevinç duymak isteyen, Talha bin Ubeydullah’a baksın!” buyurduğu sahabi...
TALHA BİN UBEYDULLAH'IN (R.A.) MÜSLÜMAN OLUŞU
İslâm öncesi Mekke’nin önemli tüccarlarından biri olan Hz. Talha ticaret için bulunduğu Busrâ’da karşılaştığı bir rahipten Hz. Muhammed -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in peygamberliğini öğrenince hemen Mekke’ye döndü ve Hz. Ebû Bekir vasıtasıyla İslâm'ı kabul edip ilk müslümanlar arasında yer aldı. Vahiy kâtipliği de yapan Talha -radıyallâhu anh- hem cennetle müjdelenen on sahâbîden hem de Resûlullah’ın havârisi diye bilinen on iki kişiden biridir. Ayrıca Ashab-ı Şura'ya seçilmiş altı zattan biridir.
Peygamber Efendimiz tarafından Bedir Savaşı esnasında Saîd b. Zeyd’i ile birlikte Şam yoluna istihbarat için gönderdiği için savaşa katılamamış fakat savaşa katılanlar gibi ganimetten pay almıştır. Uhud Gazvesi’nden itibaren bütün savaşlarda yer aldı. Kahramanca savaştığı Uhud Gazvesi’nde Resûlullah’ı korurken birçok yerinden yaralandı ve eli çolak kaldı. O gün üzerinde iki zırh bulunduğu için Uhud kayalığına çıkamayan Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Talha’nın sırtına basarak oraya çıktı bu sebeple de “Talha’ya -cennet- vâcip oldu” buyurdu (Tirmizî, “Menâḳıb”, 21).
YAŞAYAN ŞEHİD
Uhud günü, Sultanü'l-Enbiya (s.a.v.) Efendimiz'in etrafında pervane gibi dönmüş, onu müşrik hücumlarına karşı himaye etmeye çalışmıştır. Gelen oklara, taşlara, kılıçlara karşı vücudunu siper etmiş otuzdan fazla yerinden yara almıştır. Habib-i Kibriya (s.a.v.) Efendimiz'e yönelen bir kılıcı koluyla karşılayıp çolak kalmıştır. Sevgili Peygamberimizin: "Allah'ım Talha'ya şifa ver ve onu kuvvetlendir." diyerek mübarek eliyle Talha'nın bütün vücudunu meshetmesi üzerine iyileşip kalkarak, hemen tekrar meydan-ı mübarezeye koşması unutulmayacak kahramanlıklardandır. Allah Resûlü (s.a.v.) Efendimiz onun hakkında: "Talha mustehıkkı Cennet oldu." tebşiratında bulunmuşlardır. Yani, Cennet Talha'ya vacib oldu. Ayrıca ona "Talhatü'l-hayr," "Talhatü'l-cud," ve "Talhatü'l-Feyyaz" lakaplarını vermişlerdir.
Peygamber Efendimiz buyurdu:
“Uhud günü, yeryüzünde sağımda Cebrâil'den, solumda Talhâ bin Ubeydullah'tan daha yakın bir kimsenin bulunmadığını gördüm. Yeryüzünde gezen Cennetlik bir kimseye bakmak isteyen, Talha bin Ubeydullah'a baksın!”
Uhud günü gösterdiği fedakarlıkarı Hz. Aişe (r. anha) validemiz: "Her ne zaman Hz. Ebubekir'in (r.a.) yanında Uhud günü anılsa: "Bugün tamamen Talha'nın günüdür." derdi diye söylerdi.
HZ. TALHA BİN UBEYDULLAH’IN CÖMERTLİĞİ
Hz. Talha varlıklı bir insandı. Ticaretle meşgul olurdu, ama Hicretten sonra ziraatle de uğraştı. Bununla beraber yiyip içmesi, giyinip kuşanması son derece sade ve mütevazi idi. Kılıcıyla olduğu kadar, malıyla da cihad ederdi. Tebük Seferi öncesinde, hazırlanan orduyu teçhiz kampanyasına diğer mü'minler gibi, büyük bir şevkle sarıldı. Servetinin büyük bir kısmını cihad ordusuna sarfetmesi için Resulullaha getirdi ve "Bunlar size Talha'nın küçük bir hediyesidir" dedi. Peygamberimiz onun bu cömertliği karşısında çok sevindi. "Ey Talha sen çok feyizli ve cömertsin" diyerek ona iltifat etti.
Bir defasında da Hz. Talha cihada çıkan mü'minlerin susuz kalmamalan için bir kuyuyu satın alarak onlara vakfetti. Huneyn Savaşında gösterdiği kahramanlık ve cömertlik sebebiyle Resulullah (a.s.m) "Talhatü'l-Cûd [Cömert Talha]" lakabını verdi.
Yine bir gün Talha (r.a.) güzel bir rida giyinmiş aramızda yürürken bir adam ridasını kaptı, kaçtı. Koşup başkaları onun elinden aldılar. Talha dedi ki: O ridayı ona veriniz. Adamın mahcubiyetini görünce: "Bunu al. Allah bunu sana mübarek kılsın. Ben üzerimdeki bir şeyi isteyen kimsenin arzusunu boşa çıkarmaya Allah Teala'dan haya ederim." diyerek adamın gönlünü aldı ve ridayı ona verdi.
Hz. Ali (r.a.) onun hakkında: "İşte bu Ebu Muhammed Talha'dır (r.a.) ki, ekseriyetle kendinden bir şey istenmeden verir."
TALHA BİN UBEYDULLAH'IN ŞEHADETİ
Cemel Vakası'nda altmış yaşlarında olduğu halde Mervan'ın okuyla şehit oldu. Hz. Ali bu bahtiyar sahabînin öldürülmesine çok üzüldü. Nâşının yanına geldi ve şöyle konuştu: "Ey Talha, yıldız dolu bu semânın altında seni toprağa serili görmek bana çok ağır geldi. Keşke ben yirmi yıl evvel ölseydim de bu günü görmeseydim" dedi.
